ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Pewne kierunki mentalne, światopoglądowe postulują odrzucenie rozumu. Typowym przedstawicielem tutaj będzie integryzm (i inne formy fundamentalizmu, skupione z zasady na hierarchii i władzy), który w imię posłuszeństwa autorytetom religijnym postuluje zaniechanie samodzielnego myślenia, opierania się na swoich osądach w imię opowiadania się z tym, co (rzekomo) pewne i słuszne, a co głosi władza doktrynalna. Podobnie niechętne wobec rozumu są jednak także niektóre niereligijne ruchy i grupy społeczne - w zdecydowanej większości związane jakąś forma despotycznej władzy, która chce zdominować całkowicie społeczeństwa, a więc zablokować wszelki wobec tej władzy krytycyzm, który to krytycyzm powstaje na bazie niezależnego myślenia. Walka z rozumem w zdecydowanej większości przypadków będzie walką o dominację, prowadzoną przez jakąś władzę i jej sługi.

Ale chcę postawić inne pytanie: czy postulat odrzucenia rozumu jest wykonalny?...
- Bo ja twierdzę, iż jest to po prostu niemożliwe. Nawet bowiem wykonanie samego tego postulatu, związane będzie przecież z jakąś postacią OSOBISTEJ DECYZJI W SAMYM ROZUMIE, nawet samo zaakceptowanie postulatu odrzucenia rozumu będzie aktem tegoż rozumu. Tak więc odrzucenie rozumu jako takie jest po prostu sprzecznością, jest niewykonalne. Można za to...
... zrealizować coś, co będzie owo odrzucenie trochę przypominało, będzie dojściem do połowy drogi. Owo coś będzie zepsuciem rozumu, zdestabilizowaniem jego skuteczności i poprawności, chaotyzowaniem go.
I na tym najczęściej wykonanie postulatu o odrzuceniu rozumu się kończy - że osoby, które na uznanie takiego postulatu dały się namówić (zapewne dały się namówić jakiemuś wrogowi, komuś, kto pragnie ich wykorzystać do własnych celów) w rzeczywistości zaczną blokować te najbardziej poprawne rozumowe reakcje, będą dodawać przypadkowe elementy do myślenia, argumentowania, będą lekceważyć reguły logiki, spójności, konsekwencji w uznawaniu rzeczy. Najczęściej role rozumu wtedy przejmą emocje - lęk, gniew, zazdrość.

Michał Dyszyński