ŚFiNiA

[Michał Dyszyński]

Coraz więcej znanych mi ludzi zaczyna objawiać postawę, którą można by określić jako lęk przed patriotyzmem. Ludzie Ci z rezerwą odnoszą się do wszelkich form manifestowania narodowej przynależności, kontestują uroczystości patriotyczne, ustawiają się w rezerwie do narodu własnego, cudzego, czy w ogóle idei celebrowania, podkreślania przynależności do (jakiegokolwiek) narodu.
Z drugiej strony mamy narodowców - osoby, które patriotyzm uważają za coś absolutnie priorytetowego, co wysysa się z mlekiem matki, ma w sobie,, wzmacnia, doskonali. Jak mi to wynika z rozmów z osobami patriotycznie nastawionymi, raczej mało jest w tym intelektu - bardziej jest to czucie, przeświadczenie. Tak jakby pewnych ludzi "natura wzywała" do uczuć patriotycznych.
Pomiędzy tymi grupami jest ewidentny konflikt. Ja rozumiem zastrzeżenia obu grup. Z jednej strony widzę, jako to wyalienowanie ze wspólnoty (które często wiąże się z całkowitym odrzuceniem patriotyzmu) czyni spustoszenie w systemie wartości części ludzi - nieraz owocując nihilizmem, egoizmem, poczuciem, odrębności i samotności, ogólnym wyalienowaniem. Jednocześnie jednak rozumiem lęk przed patriotyzmem - wszak to w imię patriotyzmu udawało się ludzi zmusić do dokonywania najbardziej odrażających zbrodni, ludobójstwa, niesamowitego okrucieństwa.
Lęk przed patriotyzmem wyrasta też z obserwacji typowej osobowości patrioty - wiąże się ona z podkreślaniem TEGO CO DZIELI ludzi. Patriotyzm stawia mentalnie układ na zasadzie MY - ONI. Zawsze są jacyś (źli) oni, a (dobrzy) my. Warto się więc dopominać o wyrównanie krzywd, warto jest innym wytykać co nam zrobili, choć jednocześnie przyjrzenie się błędom członków własnego narodu jest z zasady blokowane. Paradygmat bowiem jest jasny - my byliśmy dobrze, a "oni" byli źli.
Patriotyczne zapatrywania mają też swoje bardziej lokalne wydania - od konfliktów pomiędzy miejscowościami, klubami sportowymi, nawet waśnie sąsiedzkie, rodzinne. Właśnie - wszędzie owe WAŚNIE I KŁÓTNIE.
Bo wspólną cechą znanych mi osób patriotycznie nastawionych jest PAMIĘĆ O KRZYWDACH NAM UCZYNIONYCH i niechęć do równoważenia owej pamięci dociekaniem, czy czasem "my" (jako naród) nie czyniliśmy podobnie. Teoretycznie można by już nie ciągnąć owych sporów, postawić na "co było, minęło" dogadujmy się, pracujmy razem, może nawet bawmy się wspólnie". Nie, to nie zadziała - trzeba wyszukiwać sobie obszary, które będą powodem sporu, kłótni, może nawet wojny...
Czy totalne zapominanie wszystkiego co było złe uważam za dobre?... - Cóż, chyba nie. Sam staram się nie zapominać o krzywdach, o traumach społeczeństw na całym świecie. Tyle, że stawiam tę pamięć o krzywdach nie w schemacie "my - oni", lecz w schemacie: "ileż do na całym świecie, pod każdą szerokością i długością geograficzną powstawało w ludziach złych pragnień, niekontrolowanej agresji, pychy, złości, nienawiści.". Bo jak się zapoznamy z historią wojen i sporów na całym świecie, to zaskakująco powtarza się ten sam schemat - ktoś kiedyś komuś coś uchybił, może nawet skrzywdził. Wtedy druga strona chce odwetu. Po jego dokonaniu mamy "wet za wet" itd. Az giną tysiące, albo i miliony ludzi. A najczęściej już nikt nie pamięta od czego się wszystko zaczęło. Może nawet dla tych ludzi to wcale nie jest ważne, jaki jest ów pretekst, a ważne jest to, że można dawać upust tym nienawistnym emocjom?... Hitler motywował swoje zapędy wojenny "wyrównaniem krzywd", "naprawieniem niesprawiedliwości", jaką był wg niego układ Wersalski. Hitler nie uważał się za agresora, który po prostu napada, ale za tego, który dochodzi sprawiedliwości dla swojego wspaniałego narodu. Oczywiście Hitler mógł sobie uważać, bo takich nawiedzonych, co uważają różne rzeczy na świecie nie brakuje. Problem w tym, że do owego uważania zdołał przekonać miliony swoich rodaków. A przekonał ich oczywiście ideą patriotyzmu.
Dlatego rozumiem lęk, jaki pojawia się, gdy ludzie obok nas zaczynają intensywnie, zwykle mocno jednostronnie:
- dochodzić starych krzywd (choćby nawet były zasadnie sformułowane)
- podkreślać wyższość własnej grupy nad inną
- rozkręcać zainteresowanie narzędziami wojny (organizować paramilitarne imprezy, zrzeszać się).
- odrzucać innych... po prostu na tej zasadzie, że są inni.
- szukać chwały tego co własne i nasze zbyt intensywnie, czyli bez zrównoważenia tych uczuć jakąś pokorą, uznawaniem własnych win i błędów.
Lęk wynika z tego, że od pewnego momentu uczucia wywyższania tego co swoje ponad to, co obce wymyk się wielu spod kontroli racjonalności, zaczyna zawłaszczać całą psychikę, przekraczając kolejne granice:
- najpierw jakiejś uprzejmości, dobrego wychowania
- potem ewidentnych słownych napaści, obelg
- jeszcze dalej agresji fizycznej, choć może nie prowadzącej do śmierci nikogo
- by ostatecznie przerodzić się w żądzę mordu, dla której absolutnym usprawiedliwieniem miałaby być nienawiść, wpatrzenie we własne krzywdy, ale też chyba jakieś pragnienie dania upustu tej całej nagromadzonej żółci, złości, wściekłości i... lękowi.
Bo z agresją najczęściej gdzieś tam blisko chodzi lęk. Osoby mocno patriotycznie nastawione często czują się zagrożone i to nawet w sytuacjach, gdy ewidentnie nikt niczego od nich nie chce, nikt im nie grozi. Ale w umysłach owych osób rozwija się paranoja lęku, każdy czlowiek przechodzący obok staje się potencjalnym bandytą, każda usterka domowa jest zapewne przez kogoś skrycie wywołana, każde niepowodzenie w drobnej (jaki większej) sprawie ma swego ukrytego mocodawcę.
Ten lęk siedzi w głowie. Dlatego mamy lęk posadowiony po dwóch stronach barykady - jest lęk tych, którzy boją się co będzie gdy nastąpi eskalacja uczuć patriotycznych, a z drugiej strony jest lęk wynikający z przeświadczenia, że ten świat jest i musi być arena niekończącej się wojny, w której koniecznie trzeba opowiedzieć się po jednej ze stron i zwyciężać, bo jak nie, to zwyciężą nas inni - zwyciężą, zdominują, może zabiją.
Co ciekawe, osoby lubując się w patriotyzmie najczęściej lubują się KONFLIKCIE JAKO TAKIM. Narodowcy jednych krajów bronią narodowców w innych krajach (teoretycznie przecież im wrogich). Ale narodowiec musi mieć wroga. Gdyby wroga nie było, to ta wrogość, jaką w sobie narodowiec nosi, świadczyłaby tylko o głupocie. Więc każdy wróg dla osoby o konfliktowym spojrzeniu na rzeczywistość jest na wagę złota - potwierdza jego emocjonalny światopogląd, dowodzi, że wrogość sama z siebie jest realna, czyli nie mają racji te rozmamłane cioty, które pragną pogodzić wszystkich ze wszystkimi. Spotkałem się ze stwierdzeniem ze strony osób o narodowym nastawieniu, że to przecież "Bóg stworzył narody", w domyśle "stworzył je do pielęgnowania wzajemnej wrogości i konfliktów", bo przecież nie do współpracy i zgody (chyba, żeby chodziło o sojusz przeciwko większemu wrogowi).
Ten lęk przed patriotyzmem jest więc dla wielu osób lękiem przed atmosferą rozliczeń i wrogości jako taką.
Kto ma rację?
Cóż, planem bożym chyba jest to, aby w końcu "przekuto miecze na lemiesze", czyli wrogość i nienawiśc zostanie unicestwiona. I biada temu, który do owego czasu nie zmieni swoich emocji na tyle, aby się zaadaptować, aby UMIAŁ CZUĆ SIĘ SZCZĘŚLIWYM NIE PROWOKUJĄC ZŁOŚCI, AGRESJI I SPORÓW. Jeśli ktoś w atmosferze pokoju i zgody czuje się jak wyjęta z wody ryba, kto nie rozumie uczuć pozytywnych, brakuje mu nieustannie "tego czegoś", tej "soli emocji" wynikającej z pragnienia dominacji, możliwości zgnębienia kogoś, to taki ktoś może nie nadaje się do raju?... Może tak sam z siebie się nie nadaje i będzie musiał to przyznać kiedyś, gdy wyjdą na jaw wszystkie ukryte motywy działań i myśli?...
Jeśli zaś taki ktoś nie nadaje się do raju, to do czego się nadaje?...
- Pewnie do miejsca - stanu, który sam rozumie, czyli tam gdzie pożywkę wciąż znajduje ta wściekła agresja, pragnienie ulżenia sobie za pomocą niszczenia, dominacji, nienawiści. W tradycji religijnej opisano takie miejsce/stan umysłu.
Może o to chodzi, aby W SWOJEJ DUSZY UJRZEĆ TEN OBSZAR POKOJU. Niektórzy mają w sobie pokój, pragnienie przebaczenia, działania aby była zgoda, miłość aby nie było cierpienia naturalnie. Inni jednak mają swoje uczucia mocno poplątane - nie widzą jak to w ogóle byłoby możliwe funkcjonować bez nienawiści, bez dopominania się ciągłego "ja jestem lepszy, udowodnię wam, że gorsi jesteście i powinniście mi służyć". Są ludzie, którzy w atmosferze zgody i pokoju rozkwitają, czują się dobrze, ale sa tez i tacy, którzy w tej atmosferze zmagają się z poczuciem emocjonalnego bezsensu, nieadekwatności swoich emocji. Ci ostatni mają ten problem, że nie wiadomo, czy w ogóle SĄ ZDOLNI MENTALNIE DO TRWAŁEGO STANU SZCZĘŚCIA.

[towarzyski.pelikan]

[Michał Dyszyński]

[towarzyski.pelikan]