ŚFiNiA

[Michał Dyszyński]

Chciałbym opisać pewien mój ideał człowieczeństwa. Może nie w pełnym zakresie, nie jako superczłowieka ogólnie (też nie supermena), ale na start w aspekcie intelektualnym. Byłby to człowiek, którego obdarzałbym wielkim podziwem, autorytetem z wręcz drobnym odczuciem czci dla tak wielkiej mocy rozumu. Taki człowiek, gdyby na coś zwrócił mi uwagę, skrytykowałby mnie, to bardzo bym wziął sobie do serca. Gdyby mnie pochwalił, to czułbym tym wielkie wyróżnienie. Byłby to dla mnie naprawdę KTOŚ!

Chcę napisać o cechach jakie przypisywałbym tej - hipotetycznej - osobie. Chcę o tym napisać, bo tworzy to pewien punkt wyjścia o tym, czym jest intelekt, ale też i uczucia, emocje; czym jest szacunek i autorytet.

Zacznę od tego, jaki by ten człowiek z pewnością NIE był - nie byłby wyniosły ani żądający hołdów dla siebie. Byłby skromny i pogodzony z tym, na jakim świecie przyszło mu żyć. Byłby też łagodny i życzliwy.
Ale najbardziej chcę pisać o jego cechach intelektualnych. Ten człowiek NAPRAWDĘ BARDZO WIELE BY ROZUMIAŁ.
Jego zrozumienie dałoby się odczuć przede wszystkim tak, że trafiałby zwykle w sedno każdego problemu. Gdy ludzie wokół rozważają kwestie nieistotne, gdy gubią się w mylnych koncepcjach, człowiek intelektualnie najwyższego formatu dostrzegałby w czym tkwi istota spraw. Starałby się pomóc tym, którzy nie radzą sobie z rozumieniem siebie i świata. Ale nie czyniłby tego namolnie, nie przymuszałby nikogo do uznawania go za autorytet, czekałby aż każdy sam na tyle się wzniesie nad błędy rozumowania, ze jego umysłu "zaskoczy".
Gdy się z nim by rozmawiało, to okazywałoby się, że o nasze prywatne sprawy, rozumie jakby lepiej, niż my sami. Bo ten człowiek rozumiałby ścieżki ludzkich uczuć, pragnień, emocji, diagnozowałby ich niespójności. Wielu by pomógł, a jeszcze większej ilości ludzi mógłby pomóc, próbowałby pomóc, tylko ci nie umieliby owej pomocy przyjąć. Ale tu nic na siłę się nie da.
Człowiek intelektualnie najwyższego formatu przewyższa otoczenie głównie w ten sposób, że modele, wewnętrzny język, którym on operuje są o wiele bogatsze, wyrafinowane niż to uproszczone myślenie, jakim posługują się zwykli ludzie. Tam gdzie inni widzieliby jedno rozwiązanie, on widziałby ich kilka o wartościach powiązanych z dodatkowymi parametrami sprawy, a niezależnie od tego znałby dziesiątki innych potencjalnych rozwiązań, które zdecydował się odrzucić, mimo że przeciętnemu człowiekowi wydawały się one zasadne. Ale ten człowiek wiedziałby, że są to rozwiązania nieperspektywiczne
Człowiek o najwyższym intelektualnym formacie nie zaperza się, jest w stanie oceniać rzeczywistość w trybie ZDYSTANSOWANYM. Dzięki temu, że ma dystans nie sądzi po pozorach, umie rozpoznać pułapki życzeniowego myślenia - tak u innych, jak i potencjalnie we własnym myśleniu. On jest zawsze PONAD hałaśliwe emocje żądające zrezygnowania z pełni rozumienia w imię wsparcia czyichś tam pragnień, emocji, wymogów lojalnościowych.
Intelektualny mocarz panuje nad emanacjami umysłu, nie pozwalając emocjom na presję zakłamywania świata w imię jakoś tam rozumianego sukcesu, czy wygranej. On widzi rzeczy bliskie temu, jakie owe rzeczy są w swojej istocie, a nie bliskie temu, jakie wymusić próbuję niższe moce naszej ludzkiej natury.

[Michał Dyszyński]

Dla mnie człowiek intelektualnie najwyższego formatu nie może być człowiekiem silnie skupiony na walce personalnej. Owszem, czasem taka walka się nam w życie napatoczy, jednak intelekt jest mocą opartą o ciekawość, rozwagę i obiektywizm, czyli wartości, które nie czują się dobrze z burzliwymi emocjami walki.
Intelekt ma w sobie aspekt pewnego chłodu. Intelektualista jest zdystansowany, nie ulega impulsom emocjonalnym. To dla niejednego jest jakimś głosem przeciw intelektowi w ogóle. Ja uważam, ze takie podejście oparte jest o nieporozumienie. Intelektualista nie jest człowiekiem uczuć pozbawionym, lecz człowiekiem ZDOLNYM DO ROZDZIELENIA UCZUĆ OD ROZUMOWANIA. On dalej owe uczucia posiada, czasem bardzo silne, porywające, piękne, jednak jednocześnie ma świadomość, że prawda, rozumienie, świadomość, a także rozsądek w decyzjach, który sprzyja dobru, jakie możemy ofiarować ludziom i sobie wymaga zdolności do równoważenie chaotycznych porywów emocji chłodem osądu widzącego rzeczy, jakimi są, a nie jakimi niesforne emocje próbują je odmalować. Ale owe emocje dalej będą, tylko w bezpiecznym ekosystemie, tam gdzie nie będą szkodzić, nie będą np. skłaniać do pochopnych decyzji, których efektem często jest krzywda, strata cennych wartości.