ŚFiNiA

Semele

Oczywiście nie musimy rozmawiać. Niech każdy zostanie tam gdzie jest.

Ale gdy mamy ochotę pogadać można.
Teisci też uważają że są racjonalni.

[link widoczny dla zalogowanych]

Jednak uliczny epistemolog nie tylko kwestionuje bajki, pocieszające złudzenia i wyimaginowane istoty „niebieskie”. Przedstawia również humanistyczną wizję. Bądźmy otwarci, bezpośredni i uczciwi wobec siebie i innych. Pomóżmy ludziom rozwijać zaufanie do rozumu i gotowość do ponownych przemyśleń, zaprzęgnijmy racjonalność do służby na rzecz ludzkości. Uliczny epistemolog proponuje humanizm, który zebrał niezłe cięgi i dzięki temu zdobył doświadczenie. Nie jest to humanizm Pollyanny, ale humanizm, który bywał atakowany i nie rozpadł się. Rozum i racjonalność są odporne na ciosy. Nie znikają w chwili, gdy otrzymujesz ciosy. A będziesz je otrzymywał.

Fragment II

Metoda sokratejska to potężna, darmowa interwencja dialektyczna, która może pomóc ludziom w odejściu od wiary. Skutecznie zastosowana, daje im chwile poznawczej otwartości, gdy uświadamiają sobie, że ich rozumowanie jest błędne. Wówczas stają się mniej przekonani, mniej utwierdzeni w poglądach, mniej pewni siebie i jednocześnie bardziej otwarci na alternatywne hipotezy i wyjaśnienia. Stają się świadomi swojej niewiedzy. Metoda sokratejska to wyposażenie wierzącego w narzędzie, dzięki któremu może sam użyć go do demontażu rusztowań swojego (fałszywego) przekonania.

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]

Większość świeżych tropów detektyw odnajduje na gruncie nowoczesnej nauki. Przeszukując archiwa fizyków i kosmologów, kognitywistów, genetyków oraz badaczy procesu ewolucji, pokazuje, jak wiele zmieniło się w naszym rozumieniu świata w ciągu ostatnich stu lat. Kolejne przełomowe odkrycia zrodziły jednak nowe, jeszcze trudniejsze pytania. Możliwe, że zbliżamy się do granicy tego, co można wyjaśnić, posługując się wyłącznie naukowym racjonalizmem. A za tą granicą – kto wie – być może ukrywa się właśnie Bóg.

Semele

[link widoczny dla zalogowanych]

Sakralizacja człowieczeństwa

Ferry opisuje dwa procesy, których jesteśmy świadkami. Z jednej strony mamy do czynienia z humanizacją boskości, a z drugiej strony z procesem dywinizacji (przebóstwiania) człowieka. Humanizacja boskości to nic innego jak negacja istnienia transcendencji, co wpisuje się we współczesną krytykę wszelkiego rodzaju metafizyki i sprowadzenie rozumienia religii do aspektu czysto ludzkiego. Religia nie jest relacją do Boga osobowego, a jest jedynie ewentualną przestrzenią osobistego rozwoju. Nadal istnieją ludzie przyjmujący istnienie rzeczywistości wykraczającej poza ten porządek, ale coraz częściej „porzucają tradycyjne dogmaty i zwracają się w stronę ideologii praw człowieka”11. Widoczne to jest chociażby, gdy spojrzymy, jak wybiórczo nawet ludzie praktykujący traktują zakazy i nakazy Kościoła w kwestiach moralnych.

Francuski filozof twierdzi, że propozycja prymatu prawdy w sensie prawd moralnych nad wolnością, zawarta choćby w encyklice Jana Pawła II Veritatis splendor, jest nie do przyjęcia dla współczesnego człowieka. Problemy moralne nie są już rozpatrywane z perspektywy teologicznej, lecz jedynie ogólnoludzkiej. Humanizacja boskości, czyli sprowadzenie wymiaru religijnego tylko i wyłącznie do perspektywy horyzontalnej, jest jednak całkowitym zanegowaniem istoty religii. Ferry proponuje zastąpienie duchowości religijnej, która i tak jego zdaniem nie odwołuje się już do Boga osobowego, „nową duchowością”, tożsamą z uświęceniem człowieka. Mamy bowiem do czynienia dzisiaj nie ze wzrostem nihilizmu, jak czasami twierdzą przedstawiciele tradycyjnych religii, zwłaszcza chrześcijańskich, czy bezbożności, lecz z autentycznym powrotem do etyki i do tradycyjnych wartości12.

Według Ferry’ego zasadniczym rysem „nowej duchowości” jest także koncepcja świętości, ale specyficznie definiowana, w całkowicie odmienny sposób niż w narracjach religijnych. Świętość sprowadza się ostatecznie do podkreślenia wręcz sakralnego charakteru godności człowieka. Jest ona właściwie jedyną wartością, za którą ludzie są w stanie oddać życie – ponieważ dzisiaj człowiek nie jest wcale skłonny poświęcić swojego życia dla państwa, Boga czy jakiejś ideologii. Jedynie drugi człowiek, którego kochamy, może wyzwolić w nas postawę poświęcenia, bezinteresowności, włącznie z oddaniem za niego życia.