ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Mam chyba już całkiem bogate doświadczenia w przeróżnych dyskusjach. Ostatnio jestem na etapie UTRATY NADZIEI, że z pewną frakcja ludzi da się w ogóle dogadać, że dyskusja z nimi może prowadzić do czegoś znacząco bardziej wartościowego niż bezproduktywne spuszczanie czasu.
Zacząłem rozpoznawać symptomy, po których owych nadziei na sensowną, szczerą dyskusję nie potrafię już ofiarować. Mogę wtedy co najwyżej zacząć dyskutować w trybie "terapeuta - pacjent", czyli w trybie, w którym nie ma się względem drugiej strony oczekiwań, że cokolwiek zrozumie.
Jak widać, że ktoś nie chce nic rozumieć, bo się totalnie zafiksował na celu "muszę światu wykrzyczeć to, co mnie przepełnia", to nie ma co się męczyć próbami nakłonienia takiego gościa do rozumienia. Rozumienie jako norma jest czymś subtelnym, trudnym, czasem się zastanawiam, czy w jakimś stopniu nawet nie elitarnym.

Jakie postawy dyskusyjne sprawiają, że możemy raczej pożegnać się z nadzieją, iż po drugiej stronie będziemy mieli partnera, który chce coś rozumieć?...
1. Obrażanie się w obliczu niewygodnych emocjonalnie argumentów - jeśli widać, że nasz partner w dyskusji ma skłonność do czucia się obrażonym, gdy przedstawiamy pewne idee (niepersonalnie), albo odbiera osobiście uwagi ogólne, to w zasadzie możemy sobie powiedzieć, że jest już jest "po dyskusji" (tej dyskusji na poziomie). Bo dyskusja osób, które chcą rozumieć, chcą dociekać prawdy związana jest z umiejętnością ZACHOWANIA EMOCJONALNEGO DYSTANSU do spraw.
2. Nagminne przekręcanie tego, co się powiedziało, aby potem podjąć dyskusję z chochołem, a nie przedstawianym argumentem. Jeśli ktoś tak raz, drugi, czy trzeci zareaguje, a do tego nie daje sobie wytłumaczyć, że nie o to komuś chodziło, to jest to wyraźny sygnał, że mamy do czynienia z osobą mocno zakłamaną, niezdolną do skupienia się na prawdzie, bo blokowaną mentalnie przez swoje uprzedzenia.
3. Niechęć do wyjaśnień, doprecyzowań, prostowania nieporozumień Jeśli ktoś nie próbuje doprecyzować swoich wyjaśnień, albo też nie dąży do tego, aby szczerze i życzliwie dogadywać niejasne sprawy w wypowiedziach oponenta, to zapewne mamy do czynienia z kimś, kto dyskutuje w celu "polowania na błędy", a nie wyjaśniania dyskutowania kwestii. Jeśli ktoś ma taką silną ambicję, aby "wykazywać błędy", a nie wyjaśniać kwestie w dyskusji, to najczęściej tacy "wykazywacze błędów" będą tak przeinterpretowywali kierowane do nich słowa, aby im wyszło, że owe błędy tam są. Nawet jak się czarno na białym takim tłumaczy, że nie o to chodziło, co oni za "błąd" uznali, to zwykle to będzie niczym groch o ścianę - oni bowiem nie po to coś za "błąd" uznali, aby potem tę swoją zdobycz wypuścić, czyli wyjaśnić wątpliwą kwestię. Większość "błędów" w tym trybie polowania na błędy dostrzeganych i "demaskowanych" jest w istocie nadinterpretacjami na te błędy polującego dyskutanta, bo w istocie ten, kto rzekomy błąd popełniał pisał/mówił o czymś innym, niż "myśliwy błędów" to uznał.
4. Nagminne arbitralne, z pozycji autorytetu stawianie spraw - autorytatywny ton wypowiedzi zwykle zwiastuje osobowość, która ogólnie ma niewiele do powiedzenia w sensie dociekania czegoś głębszego niż powtarzanie obiegowych truizmów, albo powtarzanie czegoś za kimś innym. Z takim dyskutantem raczej nie ma nadziei na wartościową dyskusję.

Michał Dyszyński

Jedno chcę doprecyzować - moje sformułowanie "nie rokują" ma tu dość ścisłe znaczenie "nie rokowania w dyskusji o charakterze uzgadniającym, konstruktywnym, konkluzywnym".

Nie jestem despotą w klasyfikowaniu ludzkich postaw. Owi "nie rokujący" w ww. znaczeniu mogą być sympatycznymi ludźmi, pomocnymi, wartościowymi z różnych innych (niż konkluzywność, dogadliwość w dyskusji) znaczeniach. Mogą rokować w sensie:
- pogadania sobie, aby tylko rozproszyć samotność, pokłócić się dla zabawy
- bycia wyrazistym emocjonalnie i ogłoszenia tego światu
itp. itd.
Moje "rokowanie" dotyczy kwestii prowadzenia dyskusji, która dociera do jakichś uzgodnień, która polega na poważnym, odpowiedzialnym traktowaniu słów zarówno swoich, jak i oponenta. Ale to oczywiście jest tylko jedno ze znaczeń.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński