ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Dopiero niedawno zorientowałem się, że pewien ideał epistemiczny, który ja sam wyznaję niejako automatycznie, który jest dla mnie czymś niezbywalnym, nie do zaprzeczenia, pewnemu typowi ludzi jawi się jako coś ogólnie błędnego, jako słabość. Chodzi o obiektywizm, o dążenie do tego, aby oceny były zbilansowane, aby wystrzegać się stronniczości w osądach.
Ale doświadczenie w wielu kontaktach z ludźmi przekonało mnie, że nie wszyscy myślą podobnie do mnie w tym względzie. Spora część osób, z którymi miałem do czynienia wyżej niż obiektywizm ceni sobie postawę epistemiczną, która jako priorytet stawia promocję własnej osoby, czy grupy ludzi, z którą owa osoba się identyfikuje. Można by rzec, że epistemiczne osobowości rozpadają się właśnie pod kątem tego zagadnienia na dwie odrębne frakcje:
- Frakcja w osądach przyznająca priorytet dla promocji siebie i "swoich" (grup z którymi dana osoba się identyfikuje)
- Frakcja stawiająca na obiektywny, unikający stronniczości osąd.

Tę pierwszą frakcję dalej będę nazywał "frakcją wspierania wizerunku", bądź w skrócie "wizerunkowcami". Tę drugą frakcję będę określał jako "obiektywistów", czy też "frakcją szukającą prawdy obiektywnej".

Wizerunkowcy tym się będą charakteryzowali, że w obliczu pojawienia się jakiegoś wyzwania, rozpoznania, które zagraża wizerunkowi ich samych, czy grup z jakimi się identyfikują, ci "zrobią wszystko" (na razie owo "wszystko" potraktujemy bardziej kolokwialnie, emocjonalnie, bo niekoniecznie zawsze do końca będzie to "matematycznie i logicznie ścisłe wszystko"), aby wobec ludzi i siebie nie wyjść "na tych gorszych", a wręcz przeciwnie, aby okazać się "tymi lepszymi". Wizerunkowiec zablokuje na poziomie podświadomym wiele rozpoznań, zagrażających jego poczuciu wartości wobec innych ludzi, będzie się starał bardzo silnie bronić swojej godności, szacunku, uznania, pozycji społecznej, tego jak go piszą, jak go widzą, co ktoś sobie może o nich pomyśleć. Ci ludzie bardzo wiele gotowi są zrobić, aby swój wizerunek w oczach ludzi poprawić, będą absolutnie zrozpaczeni, gdy ten wizerunek się pogorszy. Co ciekawe, wizerunkowcy także są bardzo wrażliwi na opinię we własnych oczach - starają się ją nieraz zmanipulować wewnętrznie.
Obiektywiści co prawda też nie są obojętni na kwestię wizerunku, jednak ochrona tego ostatniego nie blokuje im zdolności do widzenia siebie krytycznie, są dużo bardziej przychylni wobec krytycznych wobec nich głosów, godzą się z gorszą pozycją u ludzi, łatwiej przychodzi im zajęcie niższej pozycji w hierarchii, swoją niedoskonałość traktują jako coś normalnego.

Michał Dyszyński