ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Zagajeniem do tego tematu będzie pewne moje wspomnienia z czasów nauki w liceum, gdy zahaczyłem się do harcerstwa i pojechałem z kolegami na obóz w tereny leśne nad jeziorem. Byłem harcerzem początkującym, nieznającym zasad, które znali starsi (wiekiem niewiele starsi ode mnie, ale stażem harcerskim znacznie starsi). Jednym z zadań, jakie mi dowództwo drużyny wyznaczyło, była najpierw nocna warta, a potem dostałem polecenie "idź i obudź sąsiedni podobóz". Była godzina mniej więcej 6 rano. Posłusznie poszedłem do sąsiedniego podobozu i zacząłem się drzeć: pobudka! Pobudka! Po jakiejś minucie z jednego z namiotów wynurzyła się zaspana twarz osoby z kadry obozowej, pouczając mnie: pobudkę robi się kadrze, a dopiero to kadra budzi resztę harcerzy!
Głupio mi się zrobiło, bo nie wiedziałem o tej zasadzie.
Ta historyjka jest wg mnie całkiem dobrą ilustracją do zagadnienia posłuszeństwa. Wynika z niej prosty morał: aby być REALNIE posłusznym nakazującej coś osobie (czy być posłusznym zapisanemu prawu), nie wystarczy mieć tylko intencję posłuszeństwa, ale trzeba jeszcze WIEDZIEĆ, NA CZYM POLEGA w danej sytuacji poprawne wypełnienie zleconej dyrektywy.

W wielu życiowych sytuacjach dyrektywa, którą ktoś chce posłusznie wdrożyć swoim postępowaniem, jest sformułowana albo ogólnie, albo w niejasnym związku z bieżącą sytuacją. Dopiero należałoby WŁOŻYĆ WYSIŁEK W POZNANIE sprawy, w ustalenie jej niuansów, aby posłuszeństwo nie okazało się działaniem "na odpierdol", lecz wypełniało możliwie poprawnie (ta poprawność też zależy od konkretnych okoliczności, które z kolei mogą uczynić zadanie zbyt trudnym do pełnego zrealizowania) intencję zawartą w dyrektywie.

W tym kontekście należałoby przywołać obraz żądania posłuszeństwa bez określenia konkretnie, co właściwie ktoś miałby robić. To ma szansę zadziałać poprawnie jedynie wtedy, gdy WYKONUJĄCY DYREKTYWĘ DYSPONUJE ZROZUMIENIEM SPRAWY, WIEDZĄ NA DANY TEMAT. Dokładając do polecenia owo rozumienie, o co może w nakazie chodzić, konstruuje się komplet tego, co składa się przynajmniej określenie kierunków działania w danej sytuacji.
A jak umysł reaguje na dyrektywy, których sensu nie jest w stanie zinterpretować?...
- Rozsądnym podejściem byłoby wg mnie podjęcie jakichś starań ustalenia, o co chodzi, ale jeśli niejasność będzie się utrzymywała, to należałoby zbuntować się wobec tych, co nam dyrektywę nakazują: albo wyjaśnicie mi tu wszystko możliwie konkretnie i precyzyjnie, albo szukajcie sobie innego wykonawcy waszych poleceń, bo ja się tu buntuję!
Niektórzy w takiej sytuacji nie mają odwagi się zbuntować. Częstą patologiczną reakcją, jest oprócz oczywistego zaniechania robienia czegokolwiek (bo skoro nie wiadomo, co konkretnie należałoby zrobić, to nie ma jak tego czegoś zacząć), ale przy okazji generowanie jakichś oznak swoje uległości wobec władców - wobec tych, co zlecają niejasne dyrektywy. Często dokładane są tu pozorne aktywności, zastępcze działania niczemu niesłużące (dobrze jeśli te działania nie są wręcz szkodliwe), a także mnóstwo hołdów składanych władcom. I to ma być owo "posłuszeństwo". :rotfl:

Michał Dyszyński

Jak domyślnie w ludzkim odbiorze funkcjonuje idei "być posłusznym jakiejś osobie, jeśli jednocześnie nie należało dociekać rozumowo, o co tej osobie chodzi?".
- Można tu podstawiać różne typowe w społeczeństwie reakcje, związane z czczeniem władzy:
1. Kandydat na "posłusznego" powstrzymuje się od KAŻDEJ AKTYWNOŚCI w zakresie sugerowanym dyrektywą
2. Kandydat na "posłusznego" realizuje jakąś ZASTĘPCZĄ AKTYWNOŚĆ, która jest "bezpieczna" o tyle, że zwykle ową osobę, która czegoś od nas chce, taka aktywność zadowala, a gdy nie wiadomo, o co chodzi konkretnie w sprawie, to robimy owo bezpieczne "coś".
3. Kandydat na "posłusznego" chwali osobę wydającą dyrektywy, daje typowe społecznie oznaki postawy podporządkowania i uległości.

Z kolei w tych przypadkach, które ja rozumiem jako "sensowne posłuszeństwo" jednak wymagane jest wkładanie osobistego wysiłku w ustalenie, jak przełożyć dyrektywę tego, komu się chce być posłusznym na realne działania - to oznacza, użycie WŁASNEGO ROZUMU, CZUJNOŚCI, KRYTYCYZMU.

Michał Dyszyński