ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Zgadało się na priva na temat katolickiego pojęcia "tajemnica wiara", używanego (o ile nie nadużywanego), gdy widać jakiś wątpliwy aspekt teologiczny, to wtedy sprawę apologeta, czy teolog kwituje "to jest tajemnica wiary" (więc domyślnie: nie pytaj już, nawet jeśli postrzegasz to jako sprzeczność, to przyjmij, że to tak jest i kropka).
To zasłanianie się "tajemnicą, którą trzeba przyjąć na wiarę" z jednej strony faktycznie wygląda podejrzanie, z drugiej jednak nie zawsze musi stać za tym wyłącznie intencja "odczep się, ja tu jestem autorytetem, odpowiedzi nie dostaniesz i kropka". Czasem jest sens zamknięcia pewnych pytań, skwitowania ich w jakiś sposób. Podobny mechanizm występuje nawet i przy tłumaczeniu trudnych problemów naukowych. Gdy ktoś fizyka będzie męczył "wytłumacz mi tak po prostu, jak to jest, że bliźniak w rakiecie będzie starzał się wolniej, niż jego brat na ZiemI", a nie zechce się po prostu wgryzać w skomplikowane koncepcje teorii względności, to też dostanie jakiś rodzaj "zbywającej" odpowiedzi - np. w stylu: tego się da prosto wytłumaczyć, więc albo zagłębisz się w studia nad teorią względności, albo to przyjmij na wiarę, że to tak jest i już. Tak więc sprawa nie jest taka zupełnie prosta, niepoprawne byłoby chyba twierdzenie, że albo ktoś potrafi głoszonego przez siebie trudne zagadnienie klarownie wytłumaczyć, albo należy go uznać za wciskającego słuchaczowi kit.
Jednak jest też i ta strona medalu, że nagminne zasłanianie się „tajemnicą wiary” rzuca wyraźne podejrzenie, że może ktoś po prostu wciska koncepcję bez sensu. Nie wiadomo tego oczywiście z góry, ale wątpliwość jest. Szczególnie podejrzane o po prostu wadliwość są takie tłumaczenia, w których głoszący nawet nie jest w stanie przedstawić choćby samej definicji problemu. Bo czym innym, dającą się usprawiedliwić sytuacją, jest problem na etapie złożoności zjawisk, czy braku danych, albo braku możliwości potwierdzenia przyjętych danych, a czym innym mętne tłumaczenia o co w ogóle w sprawie chodzi.
Żeby znowu posłużyć się analogią z tłumaczenia trudnych zagadnień naukowych, do przyjęcia jest np. argumentacja „ta metoda została wybrana po przetestowaniu pięciu tysięcy symulowanych scenariuszy, ponieważ okazała się najlepsza”, gdy jednak wiadomo, o co chodzi w sprawie, a tylko mamy pytanie o wybór zastosowanej metody, a czym innym tłumaczenia typu: to jest trochę 2, a trochę 5, a czasami nawet 7, ale nie pytaj dlaczego i od czego to zależy, bo to jest tajemnica.
Od pewnego poziomu nazywania „tajemnicą” jakiejś tam frazy, która nie niesie już dla odbiorcy żadnych wyobrażeń, czy wystarczająco konkretnych skojarzeń, chciałoby się powiedzieć coś w stylu: jeśli to jest aż taka tajemnica, że tu nic nie wiadomo, to ja nie widzę powodu, abym aż tak skrajnie tajemniczemu, kompletnie niejasnemu problemowi poświęcać w ogóle moją uwagę. Bo nie widzę sensu inwestowania swojej uwagi i wysiłku mentalnego w coś, co może się z racji – na skrajną niejasność i totalną tajemniczość – okazać praktycznie wszystkim (albo i niczym).

Katolikus

Moim zdaniem, gdy w naszym światopoglądzie pojawiaja się sprzeczność i nie ma, co do tego wątpliwości to najgorsze, co można z tym zrobić to ją zaakceptować i skwitować sprawę na zasadzie "to jest tajemnica wiary". Sprzeczności trzeba usuwać.
One są oznaką, że nasz światopogląd, czy jakiejś konkretne rozumowanie jest fałszywe.
Bo tak jak wewnętrznie sprzeczne byty nie istnieją (np. "żonaty kawaler") tak po prostu wewnętrznie sprzeczne rozumowanie, jest nieprawdziwe.
Wielu wierzącym to jakby nie przeszkadzało. Jak się pojawia taka trudność to prędzej nazwą to sobie "tajemnicą wiary", ale to nie to samo, bo "tajemnica wiary" to jest np. wtedy, gdy ja nie wiem jakimi mechanizmami Bóg się posłużył, aby stworzyć Wszechświat. Tu sprzeczności nie ma. Tu jest faktycznie tajemnica.

Wierzący (ateiści/teiści - nieważne) jak są silnie przywiązani do swoich przekonań to wolą przy swoich przekonaniach pozostać zamiast podjąć wysiłek refleksji.

Akceptujesz Michał w swojej wierze sprzeczności, czy raczej uważasz, że one niosą jakąś istotną treść i coś z tym robisz?

Michał Dyszyński