ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Od dłuższego czasu nurtuje mnie dość podstawowy problem etyczny: jak pogodzić egoizm z ogólniej pojętą etyką?
Bo wydaje się, że proste rozróżnienie: egoizm - zły, altruizm - dobry, jest dość niespójne. Przecież gdyby wszyscy na raz zaczęli się wyłącznie poświęcać, to samo poświęcanie straciłoby sens, jako że nie byłoby gdzie owych poświęceń ulokować. Wszak nie sposób jest zaofiarować swojego poświęcenia (dobra) komuś, kto sam też chce się tylko poświęcać, a nie chce czerpać (było nie było egoistycznie) korzyści z cudzego poświęcenia.

Choć problem wydaje się być czysto teoretyczny (bo w normalnym świecie jest znacznie więcej egoistów chętnych brać, niż ludzi skłonnych do bezinteresownego dawania), to jednak jednak chyba takim nie jest. Bo już zupełnie realna jest obserwowana w wielu sytuacjach dysproporcja poświęcenia się i zyskiwania świadczeń - po prostu często tak jest, że w rodzinach, grupach ludzkich ustala się swoista "równowaga", w której zazwyczaj jedni regularnie zyskują, a inni są dawcami dobra. I nie zawsze jest to związane z wymuszeniami ze strony egoistów. Bardzo często altruiści sami produkują sobie trutni, którzy żerują na czyimś wysiłku.

Można by powiedzieć, że teoretycznie powinno być tak, iż korzyści i ofiary powinny się z grubsza bilansować, aby było po równo. Ale czy na pewno? A jeśli ktoś nie potrzebuje większej ilości dóbr, a sprawia mu satysfakcję robienie innym bezinteresownego dobra? To co surowo mu tego zabronić?...
A jeśli jedna ze stron układu ma znacząco mniejsze możliwości odwdzięczania się?...
Z drugiej strony łatwo jest zaszufladkować takich altruistycznie nastawionych ludzi i później notorycznie pomijać ich w rozdziale dóbr - bo przecież oni "lubią się poświęcać". W ten sposób czyjaś szlachetna postawa obraca się przeciw niemu. Do tego jego otoczenie się demoralizuje, bo egoiści mają argument dla swojego braku wdzięczności.

I niby jest łatwo znaleźć z tego "wyjście" produkując parę frazesów na temat jak to "trzeba" być wrażliwym na ludzkie potrzeby, czy być ogólnie sprawiedliwym, ale to nie rozwiązuje praktycznie sytuacji, w której układ dawca - biorca utrwala się, a sprawiedliwość gdzieś się gubi.
Rozwiązania chyba nie daje tu nawet religia, bo ona w swoich naukach działa zwykle w jedną stronę, nawołując do altruizmu, a nie do budowania mechanizmów równości, czy zbilansowania świadczeń.

W każdym razie trudno jest egoizm w prosty sposób potępić. Wolnorynkowcy wręcz uważają go (razem z chciwością) za motor postępu ekonomicznego, bo aby (egoistycznie) poprawić swój własny byt, człowiek uruchamia przedsiębiorczość, która przynosi efekt w postaci produktów rynkowych. I pewnie coś w tym jest, bo z nastawienia na cierpienie, zgadzanie się z ofiarami z własnej strony, trudno jest wytworzyć chęć zmian w stronę jakiegoś postępu (z drugiej strony wolnorynkowcy popełniają ten błąd, że milcząco zakładają, iż w łatwy i naturalny sposób (bez dodatkowych interwencji) uda się utrzymać egoistyczne tendencje ludzi w obszarze kreatywnym, a nie destrukcyjnym).

Ja uważam, że zbyt daleko posunięty altruizm może być do pewnego stopnia nawet destrukcyjny. Np. zbyt nastawione na dawanie, na poświęcanie się matki, czy babcie potrafią tak rozpieścić swoje dzieci, że te ostatnie wyrastają na sobków przeświadczonych, że czynią otoczeniu łaskę, jeśli zechcą skorzystać z cudzej pracy, pieniędzy, poświęcenia.

Sam altruizm, bez elementu egoizmu, chęci skorzystania z cudzego poświęcenia nie ma więc sensu. Z drugiej strony trudno propagować ogólnie egoizm, bo zbyt wielu ludzi weźmie to za "zbyt dobrą monetę" i uzna, że im w to graj, jeśli będą głownie korzystali z cudzego wysiłku i poświęcenia.
Tylko przyznam, że dalej nie wiem: jaka byłaby sensowna reguła, która sytuuje egoizm i altruizm w optymalnym układzie?...

adullam

adullam

Widząc "człowieka ulicy" będziesz go dyskryminował, czy będziesz mu współczuł?

Według etyki, równości będziesz mu współczuł.
Ale co z tego jak będzie to współczucie socjologiczne , współczucie dyktowane przez konformizm, dyktat liczb, czy uniwersalistyczną moralność. A tak jest!

wujzboj

Michał Dyszyński

Rowszan

Moim zdaniem zarówno egoizm jak i altruizm można pogodzić z etyką w ten sposób, że jedno i drugie ma generować takie zachowania, które dają maksimum zadowolenia mnie i innym (kolejność nieprzypadkowa).

Sensowną regułą jest doktryna środka. Sam widzisz, że skrajności prowadzą albo do absurdu albo do walki wszytskich ze wszystkimi. Przy czym optimum ustala się idywidualnie dla każdej sytuacji.

Forged

adullam

adullam

Michał Dyszyński

Niepoprawna

rafal3006

adullam

Michał Dyszyński

adullam

Mistrz mówił na marginesie żartu.
A ty marnujesz swoja energię.
Mistrz nie wiedział że adept również żart będzie brał merytorycznie.
To jest właśnie ograniczona percepcja. Wstydź się Michale.