ŚFiNiA

bioslawek

[link widoczny dla zalogowanych]

Kiedy gąsienica (larwa) motyla przekształca się w poczwarkę i otacza pancerzykiem zwanym kutikulą, to w wyniku procesu zwanego histolizą następuje niemal całkowity rozpad ciała larwy. Specjalne komórki w wyniku fagocytozy pochłaniają komórki pierwotnie tworzące ciało gąsienicy, inne zaś degradują ciało larwy poprzez samounicestwienie, to znaczy apoptozę. W wyniku tych zjawisk, a i jeszcze innych nie wymienionych przeze mnie złożonych procesów, ściśle kontrolowany przez hormony juwenilne proces degradacji tkanek przygotowuje ciało gąsienicy niejako na pokarm dla komórek, które podczas dalszych postępów procesu przeobrażenia zupełnego utworzą imago (postać dorosłą motyla).

W efekcie histolizy następuje niemal całkowity rozpad tkanki larwalnej, łącznie z narządami gębowymi i narządami zmysłu, które wykształciły się podczas embriogenezy i które posiadała larwa. Jedyne co pozostaje to układ nerwowy i część układu wydzielniczego hormonów juwenilnych, które , jak już wspomniałem, sterują całym procesem przeobrażenia zupełnego. Histolizie nie podlega też mała część układu oddechowego (tchawkowego), ponieważ dopływ tlenu jest niezbędny to proliferacji komórek i wszelkich procesów biochemicznych, które w nich zachodzą Wnętrze poczwarki przypomina na pewnym etapie tego złożonego procesu jajko z płynną zawartością w jej wnętrzu (to oczywiście duże uproszczenie). Kiedy proces histolizy spełni swoją rolę , pobudzone aktywnością hormonalną, zaczynają przejawiać aktywność tak zwane dyski imaginalne. Są to grupy odpowiednio zdeterminowanych genetycznie komórek, z których wykształca się dorosła forma owada, to znaczy imago. Dyski imaginalne są już od początku obecne w ciele gąsienicy i dopiero podczas histogenezy, która przebiega w stadium poczwarki , zaczyna się z nich rozwijać imago. Można ten proces zobrazować w taki oto sposób: larwę można sobie wyobrazić jako bulwę podobną do ziemniaka (to też oczywiście znaczne uproszczenie), w której początkowo zmagazynowane są substancje odżywcze. Pewne grupy komórek początkowo wzrastają razem z tą „bulwą”, lecz na pewnym etapie jej rozwoju ich wzrost zostaje zahamowany. Przez cały okres życia naszej metaforycznej bulwy owe grupy komórek pozostają w uśpieniu niczym nasiona rozsiane w różne obszary tej bulwy. W pewnym momencie zewnętrzna okrywa naszej bulwy zaczyna twardnieć i w jej wnętrzu następuje coś zadziwiającego . Zaczyna się ona stopniowo rozpuszczać aż rozpuści się do półpłynnej postaci i wówczas zaczynają, niejako, kiełkować rozsiane po różnych obszarach jej ciała nasiona. Z nasion tych, które w większej części pochłaniają ciało rozpuszczonej bulwy stopniowo wyłania się zupełnie nowy organizm, który w żaden sposób dnie przypomina bulwy!

Podczas przebiegu procesu histogenezy z naszych metaforycznych „nasion”, to znaczy z dysków imaginalnych, tworzą się zupełnie nowe części ciała, takie jak : nowy układ pokarmowy, narządy rozrodcze, których larwa nie posiada. Inny typ odnóży, właściwy stawonogom, a nie gąsienicy. Nowa głowa i narządy gębowe oraz nowe narządy zmysłu (czułki), gdyż poprzednie uległy histolizie (rozpadowi). Ten proces nazywamy histogenezą w wyniku którego powstaje zupełni nowy organizm, tak rożny od gąsienicy piękny motyl!