ŚFiNiA

Semele

Racjonalność przekonań religijnych Edytuj
Plantinga wielokrotnie podejmował problem uzasadnienia przekonań religijnych (jak np. we wpływowej pracy God and Other Minds: Study of the Rational Justification of Belief in God), a jego prace były jednym z fundamentów tzw. zreformowanej epistemologii. Ostateczny kształt swoim poglądom z tego zakresu nadał w książce Warranted Christian Belief. Jego definicja wiedzy pozwala mu stwierdzić, że przekonania religijne stanowią wiedzę, jeśli tylko są efektem pracy procesu poznawczego spełniającego odpowiednie kryteria (patrz paragraf wyżej). Plantinga odwołuje się do koncepcji sensus divinitatis Kalwina lub "świadectwa Ducha Świętego" św. Tomasza. Stąd centralna myśl zreformowanej epistemologii: przekonania religijne mogą stanowić wiedzę, mimo braku rozstrzygających argumentów na ich prawdziwość.

Obrona wolnej woli Edytuj
Tzw. obrona wolnej woli (free will defense) to wyartykułowana najpełniej w The Nature of Necessity próba pokazania braku sprzeczności między istnieniem Boga i istnieniem zła. Stanowi ona odpowiedź na dowody ze zła przeciwko istnieniu Boga rozwijane m. in. przez J L Mackiego.

Modalny dowód ontologiczny Edytuj
Modalny dowód ontologiczny Plantingi to nowoczesna wersja dowodu a priori na rzecz istnienia Boga. Można go podać w następującej wersji[2]:

(1) (def) maksymalna doskonałość implikuje maksymalną wspaniałość w każdym możliwym świecie.

molinizm, teol. doktryna sformułowana 1588 przez hiszp. jezuitę L. de Molinę dążącego do pogodzenia sprzeczności między teologicznymi koncepcjami łaski i wolnej woli — przez rozróżnienie tzw. łaski wystarczającej (będącej udziałem wszystkich ludzi) i łaski skutecznej (związanej z uwarunkowanym wolną wolą człowieka wykorzystaniem łaski wystarczającej dla postępowania zgodnego z nakazami boskimi);
molinizm odrzucał więc pogląd o predeterminacji aktów woli człowieka przez dekret woli Bożej; koncepcja ta stała się punktem wyjścia długotrwałego, pierwotnie teol., a następnie filoz., sporu między propagującymi molinizm jezuitami a zwolennikami jansenizmu oraz tomistami z kręgu dominikanów, którzy zarzucali molinizmowi pokrewieństwo z pelagianizmem.

Semele

Przekonanie o sile i jakości ludzkiej natury[1] było podstawową zasadą nauki Pelagiusza[2]. Teolog ten wierzył, że natura ludzka, jako stworzona przez Boga, jest zdolna przezwyciężyć grzech i osiągnąć świętość. Grzech pierworodny popełniony przez Adama był jedynie "złym przykładem", jego skutki nie przeszły na potomstwo pierwszych rodziców w postaci zepsutej natury. Podobnie widział pelagianizm rolę Jezusa Chrystusa – jako "dającego dobry przykład". Człowiek, przez naśladownictwo Chrystusa, może się sam wyzwolić z grzechu, dzięki temu, że z natury został stworzony jako mający wolną wolę (liberum arbitrium). Pelagianie rozumieli łaskę Bożą jako światło pomocne człowiekowi w jego pracy moralnej dla dokonywania dobrych wyborów i dostrzegania właściwych wzorców postępowania. Wolnej woli przeszkadzają zły wpływ otoczenia i skutki własnych grzechów człowieka. Pelagiusz bronił bardzo samodzielności ludzkiej woli, nie była ona według niego niczym zdeterminowana, także przez Boga