ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Wierzę w coś, co by mogło chyba nosić nazwę HIGIENA EPISTEMICZNA.

Czym jest to pojęcie?...
To postawa, która bierze pod uwagę to, że się przyzwyczajamy (często za bardzo) do czynionych założeń, predefiniowanych ocen, różnych zasłyszanych opinii i ogólnie wielu wpływów, które są ze swojej natury mało merytoryczne. Dlatego za rozsądne uważam obserwowanie się i kontrolowanie, czy nie zaczynamy oszukiwać sami siebie, czy nie naciągamy interpretacji i faktów do wcześniejszych pomysłów, dziwnych przekonań itp.

Higiena epistemiczna nakazuje, aby starać się jakoś w umyśle kontrować fanatyzmy, nadmierną pewność różnych przekonań, mechanizmy lojalności wobec różnych grup, z którymi czujemy się związani. Myślenie wg mnie jest "higieniczne", gdy osoba kontroluje w znacznym stopniu to co na jej decyzje wpływa, ma świadomość skąd te decyzje bierze, ma też kontrolę nad tym, jak jej emocje mogą wpływać osąd spraw.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Elementem higieny epistemicznej jest powstrzymywanie się od przemocy. Opis mechanizmu, dlaczego ma to znaczenie, podałem tutaj http://www.sfinia.fora.pl/blog-michal-dyszynski,73/klamstwo-i-przemoc-zwykle-graja-w-jednej-druzynie,21951.html

Trochę jeszcze sprawę skomentuję właśnie od strony higieny.

Michał Dyszyński

Najważniejszym jednak elementem higieny epistemicznej jest ODPIĘCIE POZNANIA OD ASPEKTU AUTOPROMOCJI, POTWIERDZANIA WŁASNEJ WAŻNOŚCI W OCZACH LUDZI, LANSOWANIA SIĘ JAKO KOMPETENTNEGO.

Przy czym od razu zastrzegam, że kluczem jest sama intencja!
Ktoś, kto wstąpił na ścieżkę nie lansowania się przy okazji ocen rzeczywistości, przy okazji doskonalenia swoich mocy poznawczych, niekoniecznie będzie zewnętrznie postrzegany jako absolutnie skromny i nie lansujący się. Ludzie wokoło bowiem są na tyle silnie potrzebą promowania się w swojej grupie, społeczności związani, że i tak będą postrzegali tak innych, jak i siebie, jako tych, co o ów lans zabiegają. Wystarczy, że ktoś - nawet bez słowa na swój temat, nawet najskromniej, jak potrafi - zrobi coś kompetentnie, wartościowo, to wielu będzie to już odbierać jako czynione z intencją lansu. Bo skoro sami o tym ciągle myślą, to i działania innych będą tak interpretowali. I na to się nie poradzi, można jedynie ten fakt wziąć na klatę i nieuzasadnionymi oskarżeniami zwyczajnie się nie przejmować.
Ale oczywiście już samej własnej intencji warto jest pilnować. Warto jest zgłębiać niuanse owej intencji, czy nie została w niej zaszyta jakaś fałszująca rozpoznania tendencja, jakaś potrzeba racjonalizacji czegoś we własnych ukrytych potrzebach psychicznych.
Ważne tu jest, aby nie złościć się na samego siebie, że się owe potrzeby psychiczne posiada, nie potępiać tego w czambuł. Bo z silnego potępiania, nieakceptacji wyrasta z kolei inna pasożytnicza intencja - udawania, że przecież już w sobie sprawę załatwiliśmy, że przecież "nie jesteśmy tacy źli". Do siebie też warto być cierpliwym, umiarkowanym w potępianiu, bo potępianie zbyt silne działa destrukcyjnie na rozum, stając się nieskoordynowaną emocją, zamiast klarowną intencją.
Z tego wynika też wniosek łączący ową intencjonalność pracy nad sobą, z lansowaniem. Może się zdarzyć, że w pewnym momencie uznamy za słuszne nawet właśnie lansowanie się w jakiś sposób. I to może być nawet właściwa decyzja!
Bo istotne dla higieny epistemicznej jest nie tyle to, aby w ogóle się nigdy nie lansować, nie promować, lecz aby ten aspekt autopromocji nie kolidował z ocenami rzeczywistości obiektywnej.
Jeśli ktoś ma w umyśle kontrolowane te dwa aspekty - promowania się, gdy trzeba i z konkretnym celem, a niezależnie oceny poznawcze, których promowanie się jednak nie zakłóca, to higiena epistemiczna jest spełniona.

Michał Dyszyński

Zagadnieniem ogólnym higieny epistemicznej jest przyblokowanie pasożytniczych (z punktu widzenia poznania) intencji.

Pasożytnicze intencje działają w znacznym stopniu w obszarze podświadomości.

Klarowna poznawczo intencja powinna skupiać na odpowiedzi na pytanie: JAK JEST?
Zadanie ustalenia stanu obiektywnego samo w sobie jest skomplikowane, udaje się nie zawsze. Ale jeśli do tej intencji głównej dorzuci się jakieś intencje pasożytnicze w rodzaju:
- jak tu wyjść na kompetentnego, jak się wylansować?
- jak tu wybronić grupę ludzi, z którą trzymamy?
- jak tu wygrać rywalizację?
Te pasożytnicze intencje odciągają umysł od twardego skupienia się na pytaniu: jak jest.
Do tego dochodzi problem racjonalizowania sobie ocen w sposób, który będzie zgodny z owymi intencjami.
Sędzia stronniczy nie jest uważany za sędziującego sprawiedliwie, godnie, zasadnie. Stronniczość sędziego może być wręcz postawiona jako powód do nie uznania wyroku. Temida - bogini sprawiedliwości i prawa - ma zawiązane opaską oczy, aby była "ślepa" w tym znaczeniu, że nie kieruje się niczym ponad to, co "na wadze", czyli co związane jest z samą sprawą.

Podobnie jest ze stronniczością umysłu, który nie odseparował się od intencji pasożytniczych i zakłócających - taki brak odseparowania powinien być uznany za powód, zaklasyfikowania ocen tego umysłu są niezasadne, może nawet bezwartościowe.