ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Oto moja lista symptomów, które według mnie świadczą o tym, że dane źródło, partner w dyskusji raczej są nastawieni na manipulację, niż na uczciwą wymianę/przekaz informacji:
1. Zbyt chwytliwy (hasłowy, przesadnie "ładnie brzmiący") styl wypowiedzi
2. Nie podejmowanie pytań, wskazanych problemów, które stawiają istotne kwestie w wątpliwość
3. Powoływanie się na nie dające się sprawdzić przesłanki, oceny rzekomo "oczywiste", a tak naprawdę nie wiadomo skąd wzięte.
4. Powoływanie się na autorytety dużo częściej niż na rozumowanie (nie każdy poziom powołania się na autorytety traktuję jako sygnał o manipulacyjnym charakterze przekazu, ale wyraźne nadużycie takiego typu argumentacji jest już mocnym sygnałem).
5. Rżnięcie głupa, czyli udawanie przez manipulującego, że nie rozumie oczywistych zarzutów, na które powinien udzielić odpowiedzi
6. Używanie emocjonalnych, personalnie ocennych określeń.
7. Próby poniżania drugiej strony, lansowanie się na mądrzejszego.
8. Złość, niecierpliwość, okazywana, gdy zadaje się konkretne pytania co do przedstawianej idei.
9. Próby wzbudzania poczucia winy, szybkie przejście do oskarżeń personalnych
10. Wyraźne "rozgrywanie" dyskusji, a unikanie wyjaśniania spornych kwestii - np. łapanie za słówka, czepianie się pierdół.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Dzisiaj w dyskusji odczułem zachowanie oponenta jako manipulujące w pewien konkretny sposób. Chciałbym opisać ten typ manipulacji, bo jest wg mnie z jednej strony powszechny, a z drugiej ciekawy jako zjawisko. Jest to manipulacja pokrewna trochę opisanej w literaturze nieetycznej praktyce dyskusyjnej znanej jako galop Gisha. Klasyczny galop Gisha polega głównie na mnożeniu wielkiej ilości zarzutów - w większości życzeniowych, czasem mających jakiś pozór sens, w innej części zaś kompletnie wyssanych z palca, polegających na stawianiu chochołów, przekręcaniu faktów i wypowiedzi. Jedno tu dopełnia tej techniki MASYWNOŚĆ, ILOŚĆ ZARZUTÓW, która w jako tako komfortowej psychicznie dyskusji jest nie do obsłużenia. Galopujący po giszowsku stawia dziesiątki zarzutów na raz. I co z tego, że tylko np. jeden z tych zarzutów ma to minimum sensu, że warto jest z nim podjąć dyskusje?... (potem wytłumaczyć się z tego, dać odpór krytyce)
- To nie ma wielkiego znaczenia, skoro ten jeden jedyny sensowny zarzut jest ukryty gdzieś w środku ogromnego tekstu, epatującego krytyką oponenta, powtarzającego w kółko jakieś brednie, z wielkim uporem i pozorami pewności siebie głoszącego bardzo wątpliwe tezy?...
- Do rzetelnego rozpatrzenia argumentów i tak wtedy nigdy nie dojdzie, zaś słabo zorientowany obserwator, patrząc na tę wielką masę zarzutów, intuicyjnie może zechcieć przyznać rację stawiającemu owe zarzuty - choćby tylko na zasadzie domniemanej "jeśli jest tych zarzutów tak dużo, to przynajmniej kilka z nich pewnie jest trafionych".

Stawianie zarzutów wg zasady "na ilość, bo jakoś i tak jest nieważna" sprawdza się gdy trzeba przekonać osoby nieradzące sobie z analizą logiczną, merytoryczną wypowiedzi. Jeśli dodatkowo owe osoby są trochę leniwe, czyli nie zechce im się zajrzeć głębiej do przedstawionej argumentacji, to pewnie chętnie wezmą tę spreparowaną dla nich manipulacyjną papkę za dobrą monetę. Bo tak im będzie wygodniej, tak szybciej i łatwiej sobie wyrobią zdanie na dany temat.
Ale tym szczególnym dodatkiem do taktyki giszowskiej, jaki dzisiaj mi się rzucił w oczy w tej mojej dyskusji jest PRZEKRĘCANIE SENSÓW I STAWIANIE CHOCHOŁÓW.
Aby wyprodukować długi tekst, w którym się będzie "miało rację", wystarczy atakować jakieś debilne tezy, których oponent wcale nie postawił. Ale nadinterpretując odpowiednio wypowiedź oponenta, można zawsze próbować wmawiać wszystkim, że oponent takich tez właśnie broni.

Dyskutowanie z kimś, kto ciągle przekręca to, co się napisało, kto co chwila wmawia światu, że jego chochoł jest wlaśnie tym, co oponent twierdzi, jest upierdliwe na maksa dlatego, że w odpowiedzi na próbę sprostowania jednych nadinterpretacji manipulujący odpowiada kolejnymi nadinterpretacjami, często dodatkowo okraszonymi jakąś emocjonalną mgłą - napastliwością, arbitralnymi stwierdzeniami, komunałami, tezami o nieokreślonym związku ze sprawą. Z taką taktyką manipulacji prawie nie da się dyskutować. Co najwyżej można liczyć, że obserwatorzy się zorientują. Ale jeśli obserwatorzy są mało wnikliwi, to wezmą te manipulacyjne pozory za prawdę i owa nadzieja okaże się płonna.