ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym jest prawda?
- Cała epistemologia zajmuje się tym zagadnieniem. Jest wiele koncepcji: pragmatyczna, konsensualna, klasyczna itd.. Chciałbym dorzucić jeszcze jedną.
Ujęcie, o którym chcę napisać traktuje prawdę jako wynik pewnej funkcji myślowej, prowadzącej rozumowaniu W JAKIMŚ CELU.

Bo weźmy sobie dowolne, jako tako interpretowane, zdanie twierdzące: np. kot jest ssakiem. Jaki rodzaj dynamiki myśli wprowadza owo zdanie?
- Ono zwraca uwagę na określony byt (tutaj kot - rozumiany jako gatunek), a potem kategoryzuje go do gromady ssaków. Celem tego stwierdzenia jest wyróżnienie określonego gatunku określonej gromady.
Inne zdanie: na wzgórzu stoi drzewo. To stwierdzenie wyróżnia nam ze wszystkich możliwych bytów, informacji, okoliczności pewien typ terenu - wzgórze - a na nim wskazuje na drzewo. Tutaj celem sformułowania jest wyróżnienie jakiegoś tam drzewa na wzgórzu.

Każda prawda, jaką formułujemy językiem coś wyróżnia, do czegoś zawęża nasz system percepcyjny, czy wyobrażeniowy. Prawdy organizują się wokół pewnych celów poznawczych, są PO COŚ, mają za zadanie zwrócić uwagę na jakiś aspekt spraw.

Poruszenie celowości w epistemologii oczywiście nie wyczerpuje idei prawdziwości. Nie każde wskazanie na coś musi być prawdziwe (może być fałszywe). Jednak każde wskazanie za pomocą sformułowania jakiś tam cel rysuje. Kwestia wypełnienia tego celu, stanowi osobny aspekt idei prawdziwości.

Na ile cenne jest owo spostrzeżenie, że prawdziwość jest powiązana z celowością?
W moim przekonaniu to spostrzeżeni uświadamia nam coś, co bywa jakoś przeoczane - to, że w każdej prawdzie jest gdzieś ukryty aspekt subiektywny, że prawda JEST WYBOREM przynajmniej o czym chcemy mówić. Ponieważ istnieje nieskończona ilość prawd możliwych do sformułowania (mimo, że języka ma skończoną liczbę słów, co samo w sobie też jest ciekawe...), to ów aspekt sprawy, ze mówimy o czymś, a nie o czymś innym, w sposób taki, a nie inny, często akcentując to, a nie coś innego, jest o tyle ważny, iż uświadamia nam DYNAMICZNY CHARAKTER IDEI PRAWDY. Prawda nie jest takim "informacyjnym byciem", a raczej "informacyjnym wskazaniem", takim "wywołaniem do tablicy" jakiegoś aspektu rzeczywistości. Bez tego wywołania mamy nieskończoną magmę informacyjną - tak bardzo rozczłonkowaną, złożoną, współuzależnioną, że właściwie nie wiadomo czym ona jest. Dopiero jakieś wskazanie czegoś, spytanie "powiedz mi o tym aspekcie sprawy - tej sprawy", wyłania (niczym kolaps kwantowy) informację z niebytu.

W każdym razie takie ujęcie daje się sformułować i (przynajmniej mi) wydaje się jakoś sensowne, coś nam uświadamiające o naturze umysłu. Oczywiście słuszne są też i inne ujęcia (nie tylko celowość jest obecna w idei prawdy), ale to wydaje się być kształcące.
Wiem, że wielu pewnie nie przekonam do zajęcia się kwestią celowości idei prawdy, ale tych, którzy coś w tym widzą/czują zapraszam do dyskusji na temat.
Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Prawda jako funkcja celu- toż takie „hasło” przyświeca Koalicji Obywatelskiej: tak przekręcać prawdę, byle do koryta szybciej; a nawet do dwóch koryt: do cyca Merkel i do fiuta Putina!.. :fuj: