ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Dzisiaj mnie "oświeciło", że całkiem zgrabną definicją idei wiary, wierzenia w coś byłoby coś w rodzaju:
Wiara jest przyjęciem pewnej informacji, bądź uzasadnienia dla czegoś pomimo niekompletności dopływających danych.
W wersji dotyczącej wiary w źródło informacji, czyli w wersji bliskiej idei ZAUFANIA mielibyśmy nieco odmienioną definicję wiary
Wiara w źródło informacji (zaufanie) polega na zdaniu się na owo źródło, pomimo braku dających się zweryfikować informacji o poprawności owego źródła.
Tak czy siak, mamy aspekt tego "pomimo braku kompletności danych/informacji".

Niektórzy ortodoksi rozumowania, konstatując, iż ową niepewność mamy, próbują w ogóle zbanować wiarę z rozumowania. Postępowanie takie wydaje mi się skrajnie niepraktyczne, sprawdzałoby się jedynie w przypadku, gdybyśmy wszystkie, a przynajmniej większość docierających informacji dostawali w postaci kompletnej. A właściwie to trzeba by więcej - nie tylko informacje powinny być w postaci kompletnej, ale również nasz umysł, czyli ten ekosystem w jakim owe informacje miałyby się zakorzenić, też musiałby dysponować kompletną formą modelu/gotowych wzorców rozumowania na przyjęcie owych informacji. Ja osobiście, bazując na doświadczeniu mojego życia, uważam, że sytuacje, w których powyższy warunek jest spełniony praktycznie nie występują. Można by powiedzieć, że ponad 99,99% informacji jakie do nas docierają jest niekompletnych, bądź w inny sposób wątpliwych, zaś także ponad 99,99% naszych modeli - wyobrażeń o rzeczywistości jest niekompletnych, zapewne zostanie zastąpione ulepszonymi wersjami. Ostatecznie moim wnioskiem jest, że wierzyć musimy, bo alternatywą byłoby
- albo zrezygnowanie z przyjmowania czegokolwiek (!) jako zasadne (w wersji, gdy przy ortodoksji rzeczywiście się upieramy... - nie twierdzę, że to trzeba wybrać, ale kto to wybierze, będzie miał taką właśnie konsekwencję). Wtedy praktycznie o niczym nie możemy zadecydować, niczego stwierdzić.
- albo udawanie przed samym sobą, że informacje niekompletne - z jakichś niewyjaśnionych powodów - jednak "są kompletne".

Tę pierwszą opcję od lat staram się wskazywać, jako niezbywalną konsekwencję rezygnacji z użycia wiar w rozumowaniach.
Ta druga opcja jest z kolei nagminnie (choć, zdaje się, nieświadomie) wybierana przez moich oponentów, którzy pewne wybrane źródła informacji traktują jako kompletne, ignorując niezliczone przesłanki do uznania ich za niekompletne.
Niektórzy samo wskazanie powyższych okoliczności traktują jako...
błąd mojego rozumowania. Bo rzekomo nie powinno się o tym mówić, tylko uznawać niekompletne informacje i źródła za kompletne, aby "się zgadzało", bo w przeciwnym wypadku rzekomo w ogóle nie dałoby się myśleć, jako że to prowadziłoby do konieczności "zaakceptowania dowolnej bzdury". A jest dokładnie odwrotnie - tzn. przyjęcie opcji z oszukiwaniem się (bez zaakceptowania konieczności wiary), czyli uznawanie iż pewne niekompletne de facto źródła są jednak kompletne, oznacza właśnie przemycenie dowolnej bzdury do rozumowania - dodatkowo przemycenie jej poza świadomością, w absolutnie niekontrolowanej postaci, bo nie będzie wiadomo, na jakich zasadach niepewność w danej sytuacji funkcjonuje.
Poprawnym podejściem umysłu jest POGODZENIE SIĘ Z ISTNIENIEM NIEPEWNOŚCI W ROZUMOWANIU. Po prostu tak ten świat ma - że pewności oferuje nam w bardzo ograniczonej postaci. Większość tego, co świat nam daje, to niepewność. I chowanie przed tym głowy w piasek jest strategią oszukiwania samego siebie, a dalej strategią brnięcia w błędy o niemożliwym do przewidzenia i oszacowania wpływie na rozumowanie.

Jak sobie z aspektem niepewności, nieoznaczoności w rozumowaniu radzić?
- Cóż, nie ma tu jakiegoś prostego, czy absolutnego sposobu. Ale to już temat na inną dyskusję.

Michał Dyszyński