ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ostatnio wpadł mi w oczy artykuł poświęcony badaniu leków. Okazuje się, że mamy wielką bazę danych dotyczącą związków chemicznych, badań klinicznych dużej części z nich, działań niepożądanych itp.
Teraz warto postawić sobie pytanie: co lepiej przysłuży się ludzkości w wykorzystaniu tej bazy wiedzy:
- model konkurencyjny, w którym ograniczamy dostęp do informacji i niezależne ośrodki naukowe, farmaceutyczne same finansują i wynajdują sobie niezależnie badania, zależności, tworzą modele teoretyczne i zwycięża ten, kto lepiej zorganizuje sobie pracę, w dużej części na tym samym materiale badawczym.
czy
- model współpracy, w którym zakładamy wolny dostęp do tej bazy, wszystkie (bądź prawie wszystkie) wyniki badań stają się jawne i każdy może je wykorzystywać do własnych analiz.
Który z tych modeli bardziej przysłuży się ludzkości, która potrzebuje nowych leków?
Za modelem konkurencyjnym jest motywacja do niezależnego potwierdzania wyników, potem możliwość swobodnego patentowania wszystkich rozwiązań, a stąd oczywiście mamy motywację finansową.
Za modelem współpracy, a przeciwko modelowi konkurencyjnemu jest to, że zamiast wykorzystywać w pełni pracę różnych zespołów trzeba powielać badania, finansować wielokrotnie to, co już zostało zrobione. Można, bazując na wynikach poprzedników, znacznie szybciej tworzyć nowe rozwiązania.
Prawdopodobnie wiele leków ratujących życie i zdrowie jest już wynalezionych, jest na wyciągnięcie ręki, a głównym problemem jest fakt, że odpowiednie ich działania nie zostały odkryte. Podobnie jest z działaniami niepożądanymi. W wielu przypadkach jedyne co trzeba zrobić, to wziąć się za zaawansowaną analizę danych.
I to z resztą się robi. Są postulaty, aby wiele z owych baz stało się publiczną własnością. Czy to się uda?
Tu wchodzą w grę wielkie pieniądze, a gdy na horyzoncie pieniądze wystąpią, to żadne dobro ludzkości może nie być wystarczającym argumentem. Ot życie...