ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Współczesny kapitalizm daje się opisać z grubsza tym właśnie (wziętym z tytułu) sformułowaniem. Bo jakoś tak się porobiło, że wyjątkowo się nam rozrosły branże, które niczego same nie wytwarzają, a jedynie mielą jakiejś byty niematerialne: prawa, informacje, zapisy księgowe itp. Takie branże to: księgowość, bankowość, marketing, prawnicy, giełda, ubezpieczenia.
Nie znam dokładnych danych, ale ich udział w niektórych gospodarkach znacząco przekracza 50%. W innych pewnie mniej.
Teraz oczywiście warto by postawić podstawowe pytanie: o czym to właściwie świadczy?
Z jednej strony, ktoś powie, że o postępie. Bo oto ludzie, zastąpieni maszynami, nie muszą już męczyć się przy produkcji. A skoro coś muszą robić, to działają w branżach niematerialnych. I ten ktoś może powiedzieć - i dobrze! Tak powinno być, mamy postęp.
Ja jednak mam wątpliwości, czy takiego "postępu" chcę...

Inna ocena mogłaby wyglądać następująco: skoro tyle ludzi jest zajętych wciskaniem produkowanych dóbr, a dobra te nie są absorbowane przez konsumentów w sposób naturalny, to może w ogóle owe dobra są zbędne. Może zamiast produkować coś, a potem wbijać ludziom do głowy w reklamach, ze koniecznie tego potrzebują, sensowniej byłoby zostawić ich w spokoju, produkować mniej, a zaoszczędzony czas ludzkość mogłaby poświęcić na przyjemności. Gdyby oczywiście organizacja całości sprzyjała takiemu podejściu. Podobnie można byłoby ocenić branżę prawną - może dałoby się tak zorganizować pracę wymiaru sprawiedliwości, że nie opłacałoby się toczyć zbyt wielu spraw. Wymagałoby to zmian prawa (np. usunięcia części praw materialnych, o które teraz można toczyć spory), praktyki sądowniczej, ale by się dało. Prawnicy musieliby ograniczyć swoją branżę. Podobnie jest z giełdami i finansami - aktualnie mamy rozbuchaną spekulację, która wynika w dużym stopniu z nierówności społecznych podziału zysków - z pracy ludzkiej ogromna większość korzyści wędruje do wąskiej grupy ludzi, którzy sami jej wykorzystać nie mogą, więc "inwestują". Obszar inwestycyjny wielokrotnie więc rozrósł się nad obszarem życia, realizacji potrzeb ludzi - stąd gigantyzm branży finansowej.

Tu pojawia się nowe pytanie: czy tak musi być?
Ktoś powie, że skoro taki układ "się wytworzył", to znaczy, ze jest naturalny, a więc nie należy go zmieniać. Ale to jest dość kiepski argument - na podobnej zasadzie nie należałoby leczyć chorób, bo się "same przywlokły", ani budować mostów (bo rzeka sama się zrobiła, więc nie psujmy tego układu). Każdym swoim działaniem człowiek jakoś występuje przeciwko naturalności, każdą decyzję wprowadzą jakąś "ludzką sztuczność" do układu zastanego. Bo przejście od naturalności do sztuczności w ekonomii jest w istocie płynne - zwykle za naturalne uważa się to, co powstało bardziej w masie wielu nakładających się ludzkich wyborów, a interwencja pochodzi od jednego człowieka, czy instytucji, ale przecież owa "masa" może się (w różnym stopniu) organizować w instytucje, zrzeszenia, zaś wybór jednostki często jest po prostu wyrazem oczekiwań większej grupy ludzi. Tak więc każda decyzja gdzieś tkwi korzeniami w naturalności, jak i arbitralności ludzkich wyborów. I jest sens oceniać taką decyzję, bo wszystko co człowiek wykonuje, powinno być przez niego oceniane. Tak więc, bez względu na to, na ile aktualny układ powstał naturalnie, a na ile jest wynikiem konkretnych decyzji władzy (zwykle to nawet nie bardzo wiadomo jak te wpływy myśłowo precyzyjnie rozdzielić), wybranych jednostek itp., można (za pomocą takich samych, bądź podobnych mechanizmów) go zmieniać. Można np. (przepisami prawa) ograniczyć branżę finansową (są takie propozycje), albo swobodę przekazu marketinowego (też są na to przepisy w prawie). Z drugiej strony, robiąc coś przy prawie, automatycznie powodujemy rozrost branży prawnej - czyli wprowadzamy dodatkowy czynnik, niezależny od celu, który chcemy osiągnąć. Dlatego zachowanie równowagi i wydolności systemu w pewnym momencie wymagałoby usprawnień w samym prawie (np. szybsze wyroki, bardziej automatyczne podejmowanie decyzji, czuwanie nad tym, aby efekty rozstrzygnięć prawnych były w miarę neutralne dla systemu, czyli nie powodowały rozrostu jakiejś branży). Co by zrobić (albo i nie zrobić) będzie z tego jakiś skutek (także skutek zaniechania).

Aspekt szczęścia ludzi.
Warto by zadać pytanie w tym kontekście, czy taki przepływ pracy, środków, wysiłków ludzkich w gospodarce, jaki się wytworzył, sprzyja ludzkiemu szczęściu, spełnieniu?...
Prostej odpowiedzi na to chyba nie ma. Bo to najbardziej zależy od typu psychiki. Dla ludzi z nadmiarem energii, wielkimi ambicjami, preferujących aktywność, walkę, aktualny układ jest dobrze dostosowany. Dla tych ludzi ważne jest aby "się działo" i mniejsza o to, czy jest to sensowne, dobre. Dla tych ludzi nierówności społeczne są wyzwaniem (ja chcę być na górze), a to że ktoś tam cierpi nie jest szczególnym problemem (pewnie sam sobie jest winien).
Jednak inne typy ludzi czują się źle w układzie, w którym egoizm, walka, konkurencja jest podstawową siłą sprawczą w ekonomii. To są ludzie, którzy bardziej są ukierunkowani na harmonię, zgodę z otoczeniem. Oni są nieszczęśliwi, bo aby zająć sensowne miejsce w tym ekonomicznym układzie musieliby postępować wbrew sobie - np. tłamsić konkurencję, kłamać w marketingu, postępować ekonomicznie skutecznie, ale jednocześnie bezdusznie.
Oczywiście system ekonomiczny z grubsza jest jeden (w danym społeczeństwie), więc nie dogodzi się wszystkim. Jak by ująć egoizmu z gospodarki, to może trochę szczęścia by przybyło, ale jednocześnie stracilibyśmy na jakiejś tam formie dynamizmu.
Tak więc ostateczna ocena zależałaby znowu od światopoglądu - od tego co cenimy najbardziej.

O.K.

Odniosę sie do kilku aspektów, bo do wszystkiego nie ma sensu.

Michał Dyszyński

O.K.

Isa_bel

Tak, to prawda, że rozrosły się branże, które nic wytwarzają same.
O czym to świadczy?
Ano branże zaistniały dzięki czemuś.
Skoro np. jest tyle księgowych i wszystkie biura/firmy je zatrudniające daję im prace, to znaczy, że istnieją firmy i jednostki produkujące coś tam i stać je na to, by skorzystać z ich usług i podobnie jest w stosunku do innych nieproduktywnych firm. Należy więc domniemywać, że produkcja i usługi istnieją i rozwiją się odpowiednio do powstających firm nieproduktywnych.

Różnice między ludźmi będą zawsze bez względu jak doskonały będzie system (bez dziur w prawie). Wynika to z tego że jesteśmy różni, różnie uzdolnieni z różnymi wartościami. I o tych wartościach należy wspomnieć, bo umiejętność zdobywania pieniędzy bardzo często idzie w parze z wyzyskiem, oszukaniem i omijaniem prawa, nie wspomnę o interpretacji przepisów zwanych dziurami w prawie.

Człowiek jest zwierzęciem, który musi przeżyć i zrobi wszystko by przeżyć, a jeśli się udaje, to brnie nie zwracając uwagi na to co obok (bieda, niedostatek). Ci biedni charakteryzują się nie tylko brakiem umiejętności zdobywania pieniędzy, ale przede wszystkim kierowaniem się wartościami, a więc co niezgodne z przepisami tego nie czynią.

Jednak coraz bardziej zauważalne jest pomijanie tych wartości i panuje nieuczciwość dla osobistych korzyści. Na każdym poziomie.
Niby statystyki mówią o wielkim bezrobociu o braku produkcji, a tym samym braku zatrudnienia. Wynikałoby z logicznego i matematycznego spojrzenia, że bieda winna być na całej linii, a to guzik prawda.
W naszym kraju żyje się całkiem nieźle społeczeństwu (nie mówię o patologii).
Jest wielu bezrobotnych, a dochody mają wyższe niż najniższa pensja krajowa, nie wspomnę o emeryturze czy rencie. Tu można mnożyć przykłady prac na czarno i mimo przepisów i kar, to pracodawcy i zatrudnieni ryzykują.
Dopóki w społeczeństwie nie zawita świadomość uczciwości, to żadne przepisy nie wpłyną by zapanowała normalność.

Nie jestem ekonomistką, więc sorry za nie fachowość wypowiedzi, ale takie są moje spostrzeżenia.

krowa

....................

Michał Dyszyński

Isa_bel

[quote="krowa"]

krowa

................

krowa

....................

Isa_bel

[quote="krowa"][quote="Isa_bel"]

krowa

....................

Isa_bel

[quote="krowa"][quote="Isa_bel"]