ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Pojęcie "pożytecznego idioty" w dobie medialnej, szczególnie internetowej walki propagandowej nabrało nowego znaczenia. Osobiście uważam, że ów aspekt rozwoju społeczeństw, jakim jest wykorzystywanie ludzkiej naiwności, ostatnio zyskał interesującą, odnowioną odsłonę.
Przyznam, że w dobie tak powszechcnej manipulacji, której dopuszcza się właściwie każda ze stron, w czasach fake newsów, rozbudzonej dodatkowo wrażliwości społeczeństw na wiadomości emocjonalne, nakierowane na zaspakajanie psychicznych potrzeb, przy skojarzeniu z powszechnością dostępu do informacji wszelakich, manipulacja po prostu rozkwitać musi. Ludzie ambitni, a sprytni, nakierowani na cel, a ignorujący uczciwość i dobro reszty ludzkości będą wykorzystywali ów stan rzeczy - będą siali kłamstwa na lewo i prawo. I na to trzeba się przygotować. I chyba nie ma na to rady. Bo jedyną skuteczną radą byłoby chyba jakieś...
natychmiastowe zmądrzenie większości populacji. A to jest fanastyka (nawet nie naukowa).
Tak więc żyjemy w absolutnie ciekawych czasach - czasach wykuwania się nowej generacji kłamliwości, struktury kłamstwa tak bogatej i wielowątkowej, jak to się Goebelsowi, czy komunistycznym propagandystom nawet nie śniło. Zwykły człowiek jest wobec zalewu kłamstwa praktycznie bezbronny - bo mechanizmy manipulacji zostały względem niego opracowane naukowo, zoptymalizowane i spersonalizowane. Jeśli tenże zwykły człowiek coś polubił, coś ceni bardziej, niż cokolwiek innego, to mechanizmy analityczne jego osobowości to wykryją, a potem podstawią mu idealnie pod niego opracowany "produkt" - hasło polityczne sugerujące głosowanie na jakąś partię, opisu towaru, który koniecznie należałoby nabyć, zbiór mniemań na temat tej czy innej grupy etnicznej, narodowej, wyznaniowej, czy jakiejkolwiek innej. Wszystko po to, aby ostatecznie zagłosował - czy to w wyborach politycznych, czy wydając pieniądze, czy protestując w tych albo innych sprawach - jak to sobie życzy jakaś grupa interesu. Kto będzie to grupą interesu? - Może partia polityczna, może jakieś mocarstwo, może konsorcjum finansowe?... Będzie to jakiś "duży gracz", bo do skutecznej manipulacji niezbędne są pieniądze - ściślej NAPRAWDĘ DUŻE PIENIĄDZE - a także sprawna struktura organizacyjna.

Chciałbym jednak trochę pospekulować - zadam pytanie: jaki typ osobowości jest najbardziej wrażliwy na manipulację? Kto ma największe szanse stać się "pożytecznym idiotą" w czystej postaci - tzn. okazać się zmanipulowanym "robotem" wykonującym zalecenia jakiejś manipulatorskiej kliki?
Oto - luźno wydedukowany - zestaw cech idealnego pożytecznego idioty:
1. rozpoznaje rzeczywistość po przynależnościach i zewnętrznych atrybutach, a nie po tym co "w środku" w istocie sprawy.
2. lubi szybko mieć zdanie na jakiś temat, więc nie poświęca czasu i wysiłku na dogłębną weryfikację
3. jest bardzo mocno przywiązany do tego, co raz sobie ustalił, co mu się spodobało (cecha dość ściśle związana z poprzednią), będzie tego bronił, nawet w obliczu ewidentnych faktów zaprzeczających.
4. w ogóle ma relatywnie mały zestaw niezależnych, wewnętrznie opracowanych i kontrolowanych własnym umysłem narzędzi weryfikacji względem źródeł wiadomości.
5. ogólnie woli bardziej wierzyć, niż sprawdzać, w życiu bierze sprawy na żywioł, intuicyjnie, po ogólnym wrażeniu, a nie po szczegółach, które niezależnie daje się weryfikować.
6. jest mocno uwarunkowany na jakiś typ argumentacji - np. na argumenty typu społecznego (np. w myśl haseł "wszyscy to mają", "to trzeba wiedzieć"), autorytatywnego (np. "naukowcy ustalili..." - czy naprawdę to ustalili i jacy "naukowcy", to zwykle już się nie sprawdza), teoriospiskowego ("skoro to ogłosili w oficjalnych mediach, to manipulacja jest pewna"), antyteoriospiskowego ("skoro oficjalnie o tym nie napisano, to na pewno oszołomstwo i bzdura") itp.

Aby nie stać się pożytecznym idiotą, właściwie należałoby się "wyrzec samego siebie" - przywiązania do poglądów, do grup społecznych (także narodu), typowych rozumowań. Takich ludzi, tak rzeczywiście odpornych na manipulację jest niewielki odsetek, więc statystycznie nie będą mieli wpływu na losy świata. A te losy jawią mi się jako mocno burzliwe - świat stanie się (stał się od jakiegoś czasu, ale to się jeszcze wzmoże) areną niesamowitej walki propagandowej, wyścigu "kto sprawniej ogłupi społeczeństwo, aby stało się posłuszne".

I jeszcze uwaga dotycząca punktu 5 na mojej liście, a dotycząca sformułowania na temat osobowości pożytecznego idioty: ogólnie woli bardziej wierzyć, niż sprawdzać. W obliczu sporów światopoglądowych na sfinii pewnie niejeden powie, że w takim razie ateiści będą odporniejsi na manipulację, niż osoby religijne. Wszak te ostatnie oficjalnie przyznają się do tego, że w pewne stwierdzenia "wierzą", przyjmują bez sprawdzenia. Z kolei oficjalnie ateiści nieraz afiszują się przekonaniem, że oni wyznają zasadę "raczej sprawdzać, niż wierzyć". To sugerowałoby ewidentnie większą odporność ateistów ma manipulację.
Jednak takie wnioskowanie o różnicach w "manipulowalności" teistów i ateistów ja uważam za przedwczesne, a w większości przypadków po prostu mylne. Powodów tego jest kilka.
1. świadomy teista w gruncie rzeczy ogólnie jest bowiem w o tyle w lepszej sytuacji od ateisty pod względem manipulowalności, że U TEISTY ELEMENT WIARY JEST UŚWIADAMIANY. Czyli jak teista w coś wierzy - to WIE (ma świadomość), że w to wierzy. Ateista oczywiście też wierzy, tylko że sobie najczęściej tego nie uświadamia - bo typowym podejściem ateisty jest przyczepianie do swoich wiar etykietki "wiedza". Owa etykietka jest bardzo często czysto życzeniowa, bo sam mechanizm owej "wiedzy" ateisty polega i tak na ARBITRALNYM UZNANIU (czasem jakoś tam podpartym słabej jakości argumentem), a do tego jeszcze przekonaniu, że owo stwierdzenie jest "obiektywną prawdą". To raczej separuje ateistę od refleksji na temat weryfikacji stwierdzenia.
2. teista wierzy najczęściej w określony (w jego religii) zasób stwierdzeń, które to stwierdzenia są "z innej półki", niż stwierdzenia na temat świata - te weryfikowalne. Więc w zakresie stwierdzeń świata typowy teista nie ma (statystycznie rzecz ujmując, bo oczywiście spektrum postaw będzie szerokie) nie ma jakiejś różnicy z ateistą.
3. patrząc na to, które społeczeństwa ulegają silnie manipulacji (ateistyczne czy teistyczne) trudno jest dopatrzyć się różnic. Ateistyczne w większości społeczeństwa krajów azjatyckich (Chiny, Japonia), mimo braku nacisku ze strony religii dość silnie są zmanipulowane mechanizmami kulturowymi (w dużym stopniu związanymi z filozofią Konfucjusza). Można by powiedzieć, że ogólnie manipuluje nie tyle religia, co właśnie kultura (choć ta ostatnia może być związana z religią).
4. ateiści w gruncie rzeczy nie różnią się od teistów pod względem uznawania wiary ogólnie jako mechanizm (wierzą autorytetom, nauce itp. - wierzą, bo prawie nigdy osobiście nie sprawdzają stwierdzeń przyjmowanych za prawdziwe). Różnica dotyczy tylko jednego aspektu - stwierdzeń religijnych negujących. Tutaj ateiści, rzeczywiście, są o wiele bardziej sceptyczni. Ale już np. w zakresie przyjmowania bez refleksji stwierdzeń krytycznych wobec religii, ateiści bywają zadziwiająco łatwowierni (nie wszyscy, choć w większości).

Adriatyk

Dyszyński, w kółko to samo, sprzeczność goni sprzeczność, a ty na każde wskazanie sprzeczności odpowiadasz, że prawda tkwi głębiej od weryfikacji, a jednocześnie domagasz się w sposób arogancki, aby to weryfikować wedle twojej nieweryfikowalnej metodologii. Czy ty, Dyszyński naprawdę uważasz, że wszyscy są tak zupełnie zidiociali, jak ci dyskutujący tu na forum Sina i że nie zakochani w pierdoleniu banialuk na Sfini nie dostrzegają twojego obskurantyzmu? Uwierz mi Dyszyński, ja to tylko dla twojego dobra powiedzieć ci muszę, jesteś tylko po prostu, analfabetą. Zrób coś z tym, zacznij się kształcić.

Ircia

Dopisałabym :
7. Pożyteczny idiota nie dokształca się w technikach manipulacji, zwyczajnie ich nie zna, wręcz uczenie się o nich uważa za nieetyczne, tym samym staje się totalnie bezbronny.

Prosty test : uczymy dzieciaka o manipulacji stosowanej w markecie, o tym dlaczego słodycze są tam a nie gdzie indziej, dlaczego stosuje się taką a nie inną muzykę, zapach, oświetlenie itd a nagle kończą się próby dołożenia czegoś z poza zaplanowanej listy do koszyka, zaczyna się przeliczanie cen produktów z 'promocji' i pojawia się zadowolenie że nie dało się nabrać na te banalne sztuczki.

Potem kolejne lekcje ze świadomością że nauka nigdy się nie zakończy bo to niekończący się wyścig zbrojeń i niestety zawsze jesteśmy krok do tyłu, ale lepiej krok niż kilometry.

Michał Dyszyński

Ircia

Podstawą obrony przed manipulacją jest świadomość że dajemy się manipulować, że taka jest już natura naszego umysłu że jakkolwiek nie będziemy świadomi, oczytani, obeznani itd i tak zawsze będziemy na manipulację podatni, a jakby manipulacji zewnętrznej było mało to warto sobie uświadomić jak bardzo manipulujemy sami sobą...
Do tego gdzie jest granica między zwykłym wpływem a manipulacją? A przecież nasze otoczenie zawsze ma na nas taki czy inny wpływ, a udawanie że jesteśmy ponad tym, że nas nic nie rusza to na mój gust czysta głupota.

Michał Dyszyński

Ircia

Ja dostrzegam może aż za wyraźnie to o czym wspomniał Michał, że świat nie jest czarno-biały, do tego nie zawiera tylko liniowego spektrum szarości ale dochodzą jeszcze kolory plus spektrum ich natężeń... i zamiast dwóch punktów mamy nieskończonych rozmiarów wielobarwną kulkę ;) i mogę się określić nienazwanym trójwymiarowym dziwacznym ciągle ewoluującym kształtem a nie tym czy przeciwstawnym słowem...

To że np. krytykuję demokrację, humanizm i wolny rynek nie czyni ze mnie komunistki czy marksistki. Każdy system, każda idea ma swoje plusy i minusy, do tego każdy plus może mieć swoje pomniejsze wady jak i każda wada prowadzić do pomniejszych plusów, coś jakby fraktal...

To że Marks powiedział ( być może...) parę mądrych i sensownych zdań też o niczym nie świadczy bo Hitler w Mein Kampf też parę sensownych i mądrych rzeczy napisał.

Nie wyznaję żadnej religii, nie wierzę w wyjątkowość jakiejkolwiek 'świętej' księgi , ale twierdzę że w każdej można coś mądrego i wartościowego znaleźć ( ale też każda zawiera sporo na mój gust 'szajsu' - być może po prostu nie rozumiem tych fragmentów, ale jakoś aktualnie uważam że fragmenty np. wyraźnie popierające niewolnictwo są owym 'szajsem' w współczesnych czasach).

Ze mnie ani teistka ani ateistka - nie pasuję ani tu ani tu - wątek o tym jest, możesz próbować mi udowodnić że jednak stoję po któreś stronie 'barykady' ;)

Na dobitkę takie ze mnie dziwadło że nie twierdzę iż znam jakąkolwiek prawdę, mam jakieś tam poglądy, ale w obliczu sensownych argumentów bez bólu dupy je zmieniam.

Irbisol

Jeszcze jest fajny niuans - pożyteczny idiota doznaje olśnienia, zauważa błędy swojego poprzedniego rozumowania i teraz jest "nawrócony" (niekoniecznie chodzi tu o religię).
Jest tak zafascynowany sukcesem swojego rozumienia tego, co było dotychczas niedostępne, że uważa to za poznanie ostateczne. A tymczasem często po prostu wszedł o jeden poziom wyżej w rozumowaniu, podczas gdy tych poziomów jest o wiele więcej.

Dalej piszesz to, co uwielbiam, czyli swoje wyobrażenia nt. ateistów. Myślisz, że coś odkryłeś, a tymczasem ateiści są już daleko dalej ...

Michał Dyszyński

Irbisol

rabbit-raubritter · Mediator Dołączył: 19 Mar 2007 Posty: 128 Przeczytał: 10 tematów

@Adriatyk & Ircia
Wasza dyskusja nadaje się raczej na osobny temat.
Mogę go wydzielić do tego lub innego działu (np. do Filozofii).
Zgłaszajcie sugestie. Forum kubusiowe nie wchodzi w zakres.

Ircia

Przerzuć gdzie uznasz za słuszne, Adriatyk zapewne i tak zaproponuje możliwie irracjonalne, przepraszam - oryginalne miejsce ;)

Michał Dyszyński

Ircia

W sumie nikt jeszcze nie poruszył tak konkretniej metod bronienia się przed byciem takim idiotą, choć uważam że do końca się obronić nie da, ale pewna wiedza może robić jako tarcza:
1. Wiedza na temat błędów poznawczych
[link widoczny dla zalogowanych]
2.Świadomość działania mechanizmów obronnych -według mnie sporo działań manipulacyjnych na tym się opiera
[link widoczny dla zalogowanych]
3.Zniekształcenia myślenia
[link widoczny dla zalogowanych]
4. Erystyka i ogólnie całokształt wiedzy o niemerytorycznej argumentacji, bo im więcej o tym wiemy tym mniejsza szansa że takie 'argumenty' do nas trafią
5. Ogólny dystans do otrzymywanych informacji, czyli weryfikacja zamiast łykania wszystkiego jak leci - teoretycznie banał w praktyce kto spróbował weryfikować wszystko ten wie że wymaga wydłużenia doby...

Co jeszcze uważacie za przydatną broń obronną przed manipulacją?

rabbit-raubritter · Mediator Dołączył: 19 Mar 2007 Posty: 128 Przeczytał: 10 tematów

Jako że offtop marksistowski wykazywał cechy bardziej towarzyskie niż merytoryczne - został przerzucony do Kawiarni.

http://www.sfinia.fora.pl/kawiarnia-script-src-http-wujzboj-com-sfinia-desec-js-script,17/marksizm-niezobowiazujaco,10803.html

Ircia

Z mojej strony dziękuję Rabbit!

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol

Michał Dyszyński

Zacznę od tego, że uzupełnię pewien starszy problem. Bo szukając w Twoich, Irbisolu, tekstach przykładu na ostatnią odsłonę dyskusji natrafiłem na nie skomentowany właściwie taki Twój tekst:

Irbisol

Michał Dyszyński

Irbisol