ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Rozważanie problemów vs obrona założonego stanowiska
Patrząc na dyskusje na sfinii dochodzę do wniosku, iż style dyskutantów oscylują wokół dwóch przeciwnych paradygmatów:
1. paradygmat obrony już zarysowanego własnego stanowiska przed atakami osób mających odmienne zdania
2. paradygmat wymiany spostrzeżeń na temat problemu, który nie ogniskuje się na aspektach rywalizacyjnych, lecz związany jest z poszukiwaniem odkryć intelektualnych.

Pierwszy paradygmat rysuje apologetyczny kierunek dyskusji, drugi nie wyróżnia jakoś wyraźnie stanowisk, opiera się na domniemaniu, że po prostu uczciwy ogląd sprawy jest wystarczającym powodem do prowadzenia dyskusji, zaś wygrana czy przegrana w niej, w ogóle nie musi być jej celem.

Nie będę ukrywał, że sam - stosowanie do mojej stopki - preferuję ten drugi kierunek, choć nie odżegnują się całkiem od apologetyki. Uważam bowiem, że taka absolutna czystość stylu dyskusyjnego, związanego z owymi paradygmatami nawet nie jest możliwa. Zawsze będzie to jakaś forma mieszaniny tych ujęć, bo rozważanie problemów zawiera w sobie po prostu symulacje myślowe o charakterze apologetycznym (czyli aspekt ataku i obrony się i tak tu pojawi), zaś z drugiej strony ścisła apologetyka, która by nie dotykała zupełnie bezstronnych rozważań skończyłaby się wyłącznie na atakach personalnych, zniechęcając w ogóle do uczestnictwa w dyskusji osób mających nastawienie merytoryczne.

Chciałbym trochę opisać powody, dla którego jednak najczęściej raczej poświęcę kierunek ściśle apologetyczny w stosunku do dość luźnych rozważań, w ramach których raz się utożsamiam z jedną ze stron sporu, a za chwilę ze stroną przeciwną. Tak - lubię w ten sposób błądzić sobie myślą, próbować się jako advocatus diaboli, czy wręcz...
zdrajca własnych poglądów. Bo w istocie wcale nie uważam, że owe poglądy zdradzam, a wręcz przeciwnie. Bo tylko wchodząc jak najgłębiej w to, co myśli przeciwnik, mam szansę zrozumieć o co mu chodzi, a w konsekwencji ZAREAGOWAĆ ADEKWATNIE WZGLĘDEM JEGO STANOWISKA. Jeśli skupiam się na własnym poglądzie, właściwie ignorując to, co mówi przeciwnik, to dyskutuję sam ze sobą.
I niestety, tak to jest często w tych naszych sfinskich dyskusjach - obserwujemy ludzi dyskutujących de facto sami ze sobą, czyli obracający się wokół własnych intuicji, choć udających, iż odpowiadaja na zarzuty strony przeciwnej. Mamy dyskutantów powtarzających wyłącznie swoje kwestie jako obronę przed atakiem czyimś, choć w istocie sensu owego ataku obrona nie podjęła.
Uważam, że aby obronić REALNIE swój pogląd trzeba zrozumieć istotę ataku na ten pogląd i PODJĄĆ AKTYWNIE sens owego ataku, wykazując jakiś błąd, który atakującego, który ten ostatni zwyczajnie przeoczył.
Czyli istotą poprawnej apologetyki byłoby wykazanie iż rozumie się poglądy naszego przeciwnika w dyskusji lepiej, niż sam ten przeciwnik! Dopiero to jest poprawne obronienie jakiegoś stanowiska - poprzez podjęcia KAŻDEGO ZARZUTU (oczywiście w granicach rozsądku - czyli zarzutu realnego, a nie jakiegoś udawanego, trolerskiego, czy w stylu galopu Gisha), potem zaś wykazanie, iż ten zarzut posiada wykluczające go błędy.
Inaczej mówiąc, TA PRAWDZIWA obrona poglądu polega na podejściu do przeciwnika tak blisko, jak tylko się da, "uwierzeniu" jego argumentom, jak tylko się da, wejściu w ideę, którą owe argumentu przekazują na maksa. To JEST NIEBEZPIECZNA GRA (w kontekście potencjalnego bycia samemu przekonanym, w kontekście możliwego uznania jego racji, czyli porażki w obronie własnego poglądu). Ale na tym polega chyba pewien paradoks - że tu TRZEBA BYĆ ODWAŻNYM. Tylko odważni intelektualnie osiągają cel, strachliwi mogą osiągnąć jedynie atrapę tego celu - czyli ostatecznie przyznają sobie zwycięstwo, które w istocie jest jednak "zwycięstwem", jest otrąbieniem tryumfu, w sytuacji gdy realnie zostaliśmy pobici. Ta ostatnia postawa jest, niestety, ŻAŁOSNA.
I chyba na tym bym zakończył - na wskazaniu tego, tego poniżającego zakłamania, żałosnego fałszu i małości kogoś, kto merytorycznie nie jest w stanie niczego zdziałać, kto przegrywa na wszystkich frontach, lecz głośno wykrzykuje, iż wygrał. To jest tak poniżjące intelekt owej osoby, tak "cienkie", świadczące o miernocie osoby, że wyklucza ową osobą z kręgu tych, z którymi dyskutuje się na poważnie. Tak zakłamany krzykacz po prostu dostaje kopa z intelektualnych salonów - niech idzie "do swoich", czyli innych, którzy też głośno krzyczą, nie wiedząc o czym mowa, nie umiejąc nawet rozpoznać w jaki sposób ich poglądy są pozbawione sensu. Po prostu od pewnego poziomu braku uczciwości dyskusyjnej wyjście jest tylko jedno - wykopać kogoś z "klubu".
Bo czym jest ów "klub"?
To - niepisane, nie związane z żadnym zrzeszeniem - wyróżnienie tej grupy dyskutujących osób, które ROZUMIEJĄ, CO SIĘ DO NICH MÓWI I NIE MATACZĄ ROZUMOWAŃ. Tylko z takimi da się dogadać na poziomie. Z pozostałymi można mielić emocje, ale i tak nic z tego trwałego nie wyniknie.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński