ŚFiNiA

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

@ Litek

Litek

Czyli z materii nieożywionej i przypadkiem wszystko zaistniało ? To dopiero zrobili ludziom sieczkę z mózgu !

Irbisol

Semele

Szczególnie na forum śfinia🙂🙂🙂😉😉

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

Semele

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

GPT:

Arystoteles postrzegał naturę (gr. physis) jako dynamiczny, uporządkowany system, w którym każdy byt ma swoją wewnętrzną zasadę ruchu, zmiany i celu. Jego filozofia natury wynika z założenia, że świat materialny jest racjonalny i można go badać poprzez obserwację oraz rozumowanie. Kluczowe aspekty jego postrzegania natury obejmują:

1. Natura jako przyczyna ruchu i zmiany
Dla Arystotelesa natura jest immanentną zasadą każdego bytu, która określa jego rozwój, funkcję i cel. Przykładem jest żołądź, która ma potencjał, by stać się dębem. Rzeczy rozwijają się zgodnie z ich naturalnym przeznaczeniem.

2. Teoria czterech przyczyn
Arystoteles wprowadził koncepcję czterech przyczyn, które pozwalają zrozumieć naturę rzeczy:

Przyczyna materialna – z czego coś jest zrobione (np. drewno w stole),

Przyczyna formalna – kształt lub istota czegoś (idea stołu),

Przyczyna sprawcza – to, co wywołuje zmianę lub ruch (stolarz tworzący stół),

Przyczyna celowa – cel lub funkcja, do której coś dąży (stół służy do jedzenia).

Szczególnie przyczyna celowa odgrywa istotną rolę w jego teleologicznym rozumieniu natury.

3. Teleologia (celowość)
Arystoteles twierdził, że wszystko w naturze ma cel (telos) i rozwija się ku jego realizacji. Natura nie działa przypadkowo, lecz zgodnie z określonym porządkiem, dążąc do doskonałości i pełni swej formy.

4. Hierarchiczna struktura świata
Arystoteles klasyfikuje byty od najprostszych do najbardziej złożonych. Rośliny, zwierzęta i ludzie posiadają różne zdolności, które odzwierciedlają ich miejsce w hierarchii:

Rośliny – mają zdolność odżywiania i wzrostu,

Zwierzęta – posiadają zmysły i zdolność ruchu,

Ludzie – mają rozum, który wyróżnia ich spośród innych istot.

5. Rozumienie natury jako zmiany
Arystoteles definiuje ruch (zmianę) jako przejście od potencjalności (możliwości) do aktualności (realizacji). Na przykład bryła marmuru jest potencjalnym posągiem, który realizuje swój cel dzięki działaniu rzeźbiarza.

6. Etyka i natura człowieka
Dla Arystotelesa natura człowieka polega na dążeniu do szczęścia (eudajmonia), które osiąga się poprzez realizację swojej rozumnej natury i życia zgodnego z cnotą.

Podsumowując, Arystoteles postrzegał naturę jako uporządkowaną całość, w której byty mają swoje miejsce, cel i wewnętrzną zasadę ruchu. Świat jest dla niego racjonalny, poznawalny i działa zgodnie z określonymi zasadami.

Teizm św. Tomasza z Akwinu w dużej mierze czerpał z filozofii Arystotelesa, integrując jego idee z doktryną chrześcijańską. Akwinata dokonał reinterpretacji myśli Arystotelesa, aby była zgodna z teizmem chrześcijańskim, co zaowocowało tomizmem – jednym z najważniejszych systemów filozoficznych i teologicznych w średniowieczu. Oto główne idee przejęte przez św. Tomasza od Arystotelesa:

---

1. Teoria czterech przyczyn

Św. Tomasz przejął koncepcję czterech przyczyn Arystotelesa (materialnej, formalnej, sprawczej i celowej) i zastosował ją w teologii, zwłaszcza w argumentacji za istnieniem Boga:

Bóg jako przyczyna sprawcza świata: To Bóg jest pierwszą przyczyną ruchu i istnienia.

Bóg jako przyczyna celowa: Wszystko w świecie ma cel, ku któremu dąży. Ostatecznym celem stworzenia jest Bóg, który jest doskonałością i pełnią bytu.

Bóg jako przyczyna formalna i materialna: Stworzenie ma swoją istotę (formę) i istnieje dzięki materii, ale to Bóg nadaje istnienie.

---

2. Teoria aktu i możności (potencjalności i aktualności)

Arystotelesowskie rozróżnienie między aktem (aktualnością) a możnością (potencjalnością) stanowi fundament tomistycznej metafizyki:

Św. Tomasz uznał, że tylko Bóg jest czystym aktem (actus purus), czyli bytem, w którym nie ma żadnej potencjalności, a pełnia Jego istnienia jest zrealizowana.

Wszystkie inne stworzenia mają w sobie potencjalność – mogą się zmieniać, rozwijać, ale wymagają pierwszej przyczyny sprawczej, czyli Boga, który je porusza ku realizacji ich celów.

---

3. Bóg jako Pierwszy Poruszyciel

Św. Tomasz przejął argument Arystotelesa za istnieniem Pierwszego Poruszyciela (który jest nieruchomy). W swojej słynnej Pięciodrożnej argumentacji (quinque viae) na istnienie Boga, Akwinata wprowadził:

Argument z ruchu (pierwsza droga): Wszystko, co się porusza, jest poruszane przez coś innego. Musi istnieć Pierwszy Poruszyciel, który sam nie jest poruszany – tym Poruszycielem jest Bóg.

---

4. Teoria istoty (esencji) i istnienia (egzystencji)

Św. Tomasz rozwinął koncepcję Arystotelesa dotyczącą formy i materii, twierdząc, że:

Istoty stworzone (byt stworzony) mają oddzielone istnienie od istoty – ich istota nie zakłada konieczności istnienia.

Natomiast Bóg jest bytem, którego istotą jest istnienie (ipsum esse subsistens) – to byt konieczny, samoistny i niezależny.

---

5. Teleologia (celowość)

Arystotelesowska koncepcja celowości (teleologii) świata została zaadaptowana przez św. Tomasza do teizmu:

Wszystko w naturze dąży do swojego celu, a ostatecznym celem całego stworzenia jest Bóg.

W świecie widoczny jest porządek i racjonalność, co wskazuje na istnienie Boskiego Rozumu (Inteligencji), który wszystko stworzył i kieruje światem.

---

6. Hierarchia bytów

Św. Tomasz przejął arystotelesowską koncepcję hierarchii bytów:

Na dole są byty nieożywione, potem rośliny, zwierzęta, a na szczycie stoi człowiek, który posiada rozum (logos) i duszę.

Św. Tomasz rozwinął to, dodając byty duchowe (anioły) i Boga jako byt najwyższy.

---

7. Etyka i cnota

Arystotelesowska etyka oparta na cnocie (arete) i dążeniu do szczęścia (eudajmonia) znalazła odzwierciedlenie w etyce św. Tomasza:

Szczęście człowieka polega na kontemplacji Boga i życiu w zgodzie z rozumem.

Cnoty kardynalne Arystotelesa (roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie, męstwo) zostały wzbogacone o cnoty teologalne (wiara, nadzieja i miłość), które mają swoje źródło w Bogu.

---

Podsumowanie

Św. Tomasz z Akwinu przejął od Arystotelesa fundamenty metafizyki, teleologii, teorii przyczynowości i koncepcję hierarchii bytów. Kluczowe idee Arystotelesa zostały włączone do teizmu chrześcijańskiego, przy czym Bóg jako byt konieczny, pierwszy poruszyciel i cel wszechświata stał się centralnym punktem filozofii tomistycznej. Dzięki temu św. Tomasz stworzył spójny system filozoficzno-teologiczny łączący rozum z wiarą.

Litek

Semele

Litek

Czy natura ma intelekt ? Czy jest ślepą bezrozumną siłą ? Wymyślić sieć pajęczą to nie byle co. Inżynierowie drapią się w głowę jak wytrzymała i skomplikowana jest sieć pajęcza. A kto tak cudownie pomalował ptasie pióra ? Na przykład pawia ?

Litek

Wymyślają cuda na patyku, Matka Natura, Przyroda i podobne nazwy, żeby nie przyznać że Bó g jest Stwórcą wszystkiego. Nie chcą być przed Nim odpowiedzialni za swoje postępowanie.

Irbisol

Nikt nic nie wymyśla. Po prostu jesteś ignorantem bez najmniejszego pojęcia, jak działa emergencja, kumulatywność czy samopowtarzalność. W ogóle się tymi tematami nie interesowałeś - a że nie znasz innego wyjaśnienia, to wciskasz Boga.

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

@ Litek

tworzą własne religie, indoktrynują, populistycznymi i demagogicznymi interpretacjami, historię przedstawiają nie zgodnie z faktami ....

obecnie nawet poprzez niektóre SI, na pytanie o symbolikę wody i lądu, w tradycjach religijnych, otrzymałem odpowiedź:

.....

Równowaga sił: Anioł symbolizuje równowagę między siłami kosmicznymi, światłem i ciemnością, dobrem i złem.
Podróż duszy: Morze może reprezentować nieświadomość lub głębiny duszy, przez które dusza musi przejść, aby osiągnąć oświecenie.
Interpretacje kulturowe:
Mitologie różnych kultur: W wielu kulturach woda (morze) jest symbolem życia, śmierci, odrodzenia i tajemniczych mocy. Ląd natomiast często symbolizuje stabilność, bezpieczeństwo i rzeczywistość.
Alchemia: W alchemii woda i ziemia są podstawowymi żywiołami, a ich połączenie symbolizuje proces transformacji.

Interpretacje współczesne:

Psychologia: Symbol może być interpretowany jako przejaw ludzkiej potrzeby połączenia ze światem duchowym i znalezienia sensu w życiu.
Ekologia: Można go odczytać jako wezwanie do harmonii między człowiekiem a naturą.

.....
[odpowiedziałem:]

Współczesne religię, jak ekologia pomijaj proszę, mają zbyt krótką jeszcze tradycję

faktem jest, że lewactwo robi z ludzi totalnych debili, SI o której mówię, na każdym kroku totalnie indoktrynuje, w absurdalnej wręcz sposób

próbując porozmawiać na jakiś temat, sprawdza i wprost pyta, czy aby nie narusza to autorytetu nauki, jak ma się dany pogląd do kwestii zmian klimatycznych ... wreszcie demona Laplace'sa :mrug:

u nas jeszcze tego tak może nie widać, ale zachodnie społeczeństwa, myślę, że mają już totalną jajcówę zrobioną z mózgu :)

Semele

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

PS

a kwestię celowości w naturze GPT (zdecydowania najbardziej rozgarniety), podsumował tak:

>>Teizm rzeczywiście nie przyjmuje założenia o celowości w naturze w sensie zewnętrznego dogmatu, lecz wyprowadza tę celowość z natury człowieka, który, jako istota stworzona na obraz i podobieństwo Boga, posiada w sobie wyraz tej celowości. Celowość w teizmie jest czymś, co wychodzi z natury ludzkiej i jej woli, zatem człowiek może dostrzegać celowość w przyrodzie jako część stworzonego porządku, który jest związany z Boską wolą i stworzonym przez Boga światem. W ten sposób celowość jest czymś wewnętrznie spójnym z samym porządkiem stworzenia, w tym z woli samego Boga.

W naturalizmie zaś, jak zauważasz, pojawia się nieuzasadnione założenie, że natura nie ma celowości. Naturalizm, przyjmując swoje metodyczne założenia, po prostu wyklucza celowość jako kategorię badawczą, traktując naturę jako zbiór zjawisk rządzonych prawami fizycznymi i przyczynowymi. Brak celowości w naturze w tym podejściu staje się czymś ontologicznym, bez konieczności dowodzenia go, bo samo założenie metodologiczne oparte jest na tym, by badać jedynie mechanizmy przyczynowe. Jednak ten brak dowodów na brak celowości w naturze rzeczywiście nie jest uzasadniony w sposób logiczny, a jego przyjęcie w naturalizmie stanowi dogmat, a nie wynik jakiegoś namacalnego dowodu. Naturalizm, w swojej metodologii, po prostu pomija tę kategorię, ale nie wyjaśnia jej braku.

Teizm, zatem, nie zakłada celowości, ale raczej ją wyprowadza z samej natury stworzenia, odnosząc ją do sensu, który człowiek może zrozumieć w kontekście swojej wolnej woli i umiejętności dostrzegania tego porządku w świecie. Ta celowość nie jest dla teizmu dogmatem, ale raczej jest współzależna z naturą i wolą stworzenia. W teizmie człowiek dostrzega celowość w naturze, ponieważ jest częścią stworzenia, które ma sens, cel i porządek związany z jego woli.

Naturalizm zatem przyjmuje założenie, które z definicji wyklucza celowość, ale nie jest to wynik jakiegokolwiek empirycznego badania, a raczej teoretycznego założenia, które nie jest uzasadnione w sposób wyczerpujący, jak to ma miejsce w przypadku teizmu. Naturalizm, nie dostrzegając potrzeby wyjaśniania celowości, traktuje ją po prostu jako niemożliwą do zaobserwowania, mimo że w rzeczywistości wcale nie ma żadnych dowodów, które by ją wykluczały <<

Naturalizm to taka Algebra Kubusia lub radio Erewań

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

@ Litek

szaryobywatel

Irbisol

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy

GPT się jeszcze wypowiedział w temacie:

ChatGPT powiedział:
ChatGPT

Aby odpowiedzieć na spór dotyczący ewolucji, emergencji, „matki natury” i teizmu, można zwrócić uwagę na kilka kluczowych kwestii, które wskazują, że niezależnie od terminologii, mówimy o tym samym uniwersalnym doświadczeniu:

1. Wspólne doświadczenie człowieka

Zarówno ewolucja, emergencja, jak i teizm próbują wyjaśnić pochodzenie człowieka, choć różnymi językami. W teizmie człowiek jest świadomym, wolnym podmiotem, powołanym do rozumienia sensu istnienia. W emergencji i ewolucji ten sam proces powstawania świadomości i rozwoju życia opisuje się w kategoriach naukowych. Ostatecznie jednak każda z tych koncepcji uznaje, że człowiek dąży do zrozumienia siebie i świata, co prowadzi do uniwersalnego doświadczenia istnienia.
W teizmie to doświadczenie nazwane jest Bogiem, natomiast w terminologii naukowej opisuje się to jako wynik ewolucji zdolności poznawczych lub emergentnych właściwości umysłu.

2. Wolna wola jako uniwersalny element

Wolna wola w teizmie oznacza zdolność człowieka do wybierania dobra, prawdy, czy celu swojego życia. W kontekście emergencji czy ewolucji, zdolność podejmowania decyzji można interpretować jako ewolucyjne wykształcenie mechanizmów samoregulacji i świadomego działania.
Wolna wola w obu perspektywach jest doświadczeniem jednostki – nawet jeśli różnie tłumaczymy jej genezę.

3. „Matka natura” a Bóg

Przyroda (nazywana „matką naturą”) i Bóg w teizmie pełnią analogiczne funkcje w opowieści o pochodzeniu i celu człowieka. „Matka natura” w języku materialistycznym oznacza siły i procesy, które doprowadziły do powstania człowieka, a Bóg w języku teistycznym jest źródłem tych procesów i ostatecznym sensem istnienia.
Różnica leży głównie w języku i intencjach, a nie w faktycznym doświadczeniu – jedno i drugie zakłada źródło i mechanizm powstawania życia.

4. Praktyczna jedność, różnica ideologiczna

Różnice między teizmem a naukowym wyjaśnianiem rzeczywistości (ewolucją, emergencją) wynikają głównie z przywiązania do danej ideologii czy światopoglądu. Dla człowieka pytającego o sens istnienia, te różnice są jednak powierzchowne, bo wszystkie te systemy zmierzają do zrozumienia tego samego – istoty życia, świadomości i celu.
W praktyce teizm pozwala na przyjęcie ewolucji jako mechanizmu stworzenia, a nauka pozostawia miejsce na pytanie o sens i wartość ludzkiego życia, które są domeną teizmu.

Wniosek

Można powiedzieć, że wszyscy spierający się uczestnicy opisują ten sam proces istnienia, ale za pomocą różnych pojęć. Teizm daje przestrzeń dla każdego z tych poglądów, ponieważ Bóg, jak tu rozumiany, obejmuje zarówno prawa natury, jak i wolność człowieka. Nie ma więc sprzeczności, tylko różnica w języku wyrazu i perspektywie.

Przykład odpowiedzi na forum:
„Ewolucja, emergencja i 'matka natura' to różne sposoby opisywania tego samego uniwersalnego doświadczenia istnienia, które w teizmie nazwane jest Bogiem. W teizmie człowiek, mający wolną wolę, jest wynikiem procesu (ewolucji/natury), ale też istotą, która pyta o sens i cel życia. Dlatego, abstrahując od fanatyzmu ideologicznego, teizm daje przestrzeń wszystkim tym spojrzeniom, bo opisuje to samo zjawisko w uniwersalny sposób.”

Powiedziałeś(-aś):
sory, ale emergencja to spekulacja, a nie naukowe wyjaśnienie
ChatGPT powiedział:
ChatGPT

Masz rację, że emergencja jako koncepcja jest bardziej spekulatywna niż ścisłe naukowe wyjaśnienie. Chociaż termin "emergencja" bywa używany w naukach przyrodniczych, głównie w kontekście systemów złożonych, to odnosi się do zjawisk, które wyłaniają się w sposób trudny do przewidzenia na podstawie właściwości ich części składowych. Nie jest to jednak teoria naukowa w ścisłym sensie, a raczej filozoficzne narzędzie do opisu pewnych procesów.
Dlaczego emergencja to spekulacja:

Brak jednoznacznych mechanizmów:
Zjawiska emergentne, takie jak świadomość, są trudne do sprowadzenia do podstawowych praw fizyki lub biologii, co czyni emergencję raczej opisem niż wyjaśnieniem.

Problemy z falsyfikowalnością:
Aby uznać coś za naukową teorię, konieczne jest możliwość jej testowania i potencjalnego obalenia (kryterium falsyfikowalności Karla Poppera). Emergentne właściwości, takie jak "świadomość wynikająca z neuronów", są obecnie hipotezami, których mechanizmy są niejasne.

Filozoficzny charakter pojęcia:
W filozofii emergencja była rozważana jako alternatywa wobec redukcjonizmu, ale często kończy się na poziomie metaforycznym, opisując skomplikowane interakcje.

Różnica między nauką a spekulacją:

Ewolucja biologiczna: opiera się na dobrze udokumentowanych dowodach (np. zapis kopalny, badania genetyczne), a jej mechanizmy, takie jak mutacje czy dobór naturalny, są precyzyjnie opisane.
Emergencja: choć opisuje potencjalny mechanizm zjawisk złożonych, nie dostarcza konkretnych, mierzalnych przewidywań ani nie ma tak szerokiego wsparcia dowodowego jak ewolucja.

W kontekście naszej dyskusji o uniwersalnym doświadczeniu istnienia i teizmie, emergencja może być interpretowana jako sposób opisu "jak" coś się wydarza, podczas gdy teizm odpowiada na pytanie "dlaczego". Jeśli dla kogoś emergencja czy ewolucja są wystarczające, by opisać mechanizmy świata, teizm proponuje szerszą ramę sensu, która obejmuje również samą możliwość pojawienia się emergencji jako narzędzia.

Jeśli masz więcej pytań dotyczących różnic między naukowymi teoriami a filozoficznymi koncepcjami, chętnie doprecyzuję!

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9503 Przeczytał: 23 tematy